Conlanger

Kwadracik

Meti albo medi [mɛdi] to conlang ostatnio przeze mnie rozpoczęty, głównie z nudów.

Ortografia i fonologia

Samogłoski:

m n ny ng ngw /m n [ɲ] ŋ ŋʷ/
p ph t th k kh kw khw q qh ' /p pʰ t tʰ k kʰ kʷ kʰʷ q qʰ ʔ/
ts tl ch /ts [tɬ] [tɕ]/
s ll sh hy h /s ɬ ɕ [ç] h/
w r l y /w ɾ l j/

Z powyższych, w nawiasach kwadratowych znajdują się alofony, których w meti jest całkiem dużo, i nie wszystkie zaznaczane są w ortografii.

Podstawowe sandhi w meti dotyczy palatalizacji. Są dla niej dwa konteksty: przed i í /i iː/, oraz po /j/. W takiej sytuacji, spółgłoski ulegają następującym zmianom (jak widać, pewne różnice zanikają):

n > ny
t th ts > ch
s > sh
ll h > hy

Dodatkowo, poniższe zmiany nie są oznaczane w ortografii:

k kh kw khw /k kʰ kʷ kʰʷ/ > [c cʰ cʷ cʰʷ]

W osobliwqych przypadkach (tj. przy odmianie), yng może przejść w yny, ale istnieją wyrazy, w których pojawia się ngi.

Zmiany w meti obejmują też dźwięczność i aspirację. Pomiędzy samogłoskami oraz po spółgłoskach nosowych, spółgłoski zwarte są udźwięczniane (ale nie jest to zwykle oznaczane w ortografii), z wyjątkiem /q/.

Po innych spółgłoskach (z wyjątkiem zwartych), ll przechodzi w tl, powstaje ono też ze zbitki t+l na przełomie sylab.

Zbitki zwarta + h na przełomie sylab dają spółgłoski aspirowane w nagłosie. Spółgłoski zwarte przed nosowymi przechodzą w nosowe o tym samym miejscu (np. k+m > ngm).

Do sandhi opcjonalnych należą deaspiracja samogłosek aspirowanych w nieakcentowanych sylabach, głównie między samogłoskami ale niekoniecznie (np. ikhokhá - mówimy, [ikʰokʰaː] lub [ikokʰaː]), oraz wolna wariancja pomiędzy [ɾ] i [r].

Samogłoski:

a á e é i í o ó /a aː ɛ ɛː i iː o oː/

Fonotaktyki:

Struktura sylaby to maksymalnie CVC, możliwie z wyjątkiem zapożyczeń. Na końcu sylaby nie mogą stać spółgłoski aspirowane, labializowane, ll ani q. Wygłosowe ll przeszło w l, q k natomiast przeszły w k '.

Zwarcie krtaniowe nie może stać na początku wyrazu (w niektórych wariantach stoi tam zawsze i nie jest zaznaczane, ale powszechniej po prostu go nie ma).

qi qhi przeszły w qe qhe.

Spółgłoską epentetyczną podczas odmiany jest e, rzadziej też o, i u mogą przechodzić w y w po/przed samogłoskami.

Akcent:

Pada na przedostatnią sylabę, jeśli jest długa, w przeciwnym wypadku pada na ostatnią sylabę. Dwie długie sylaby nie mogą stać koło siebie.

Trochę gramatyki

W meti pojawiają się zarówno prefiksy, jak i sufiksy (oraz jeden infiks).

Rzeczowniki mają trzy przypadki (mianownik, dopełniacz, przyimkownik), odmieniają się przez liczbę (poj. lub mn.) oraz dżierżawczość (zamiast zaimków dzierżawczych, czyli np. ikhíw - "głowa", ikhíwna - "moja głowa").

Czasowniki odmieniają się przez czas (przeszły/nieprzeszły), liczbę, osobę (w przypadku przechodnich także osobę dopełnienia bliższego) oraz stronę (czynna/bierna).

Czasownik stoi na końcu zdania. Czasownik [link widoczny dla zalogowanych] może być pominięty.

Przykładowy tekst

Ahyit Óngap say Ákhe yekáymngel llo áshi rarál ítsi, reqémet kwasel tékwel rasíne etsiw áqhanoynngel. engí ille'íyeng iphól áshi rikótsel kwasel etéy khwínel.

"Wiatr Północny i Słońce rozmawiały na temat tego, które jest silniejsze, kiedy nadszedł podróżnik w ciepłym płaszczu. Umówiły się, że to, które go zabije, wygra."

Kwadracik

Żadnym komentarzy? Ah wy. Razz

Przestawię może system odmiany czasowników.

Podstawą czasownika jest jego rdzeń, czyli np. ekám ("mówić"), áqhanon ("iść"), ikótse ("zabijać"), nyi ("robić"), qhekéts ("biec").

Forma czasu przeszłego wymusza modyfikację rdzenia przez dodanie po jego akcentowanej samogłosce y. Dodatkowo, i zawsze przechodzi w í.

Druga modyfikacja to strona bierna, która polega na wtrąceniu infiksu om po nagłosie pierwszej sylaby rdzenia, niezależnie od akcentu. Co ważne, rozbija to ewentualną palatalizację (np. nyi > nomi, nie nyomi).

I tak mamy (podstawa, czas przeszły, strona bierna, strona bierna czasu przeszłego):

ekám - ekáym - omekám - omekáym
áqhanon - áqhanoyn - omáqhanon - omáqhanoyn
ikótse - ikóytse - omikótse - omikóytse
nyi - nyí(y) - nomi - nomí(y)
qhekéts - qhekéyts - qhomekéts - qhomekéyts

W czasie przeszłym po rdzeniu dodaje się też (e)ng(e) lub ny(e) - e jest epentetyczne. Jeżeli po końcówce nic dalej nie następuje, forma końcówki to eng.

Afiksy zgodności z podmiotem:

1 l.p. nic, l.mn. i/y-
2. l.p. ka-, l.mn. kay-
3. l.p. -(e)l, l.mn. i/y-(e)l

Afiksy zgodności z dopełnieniem bliższym (bez względu na liczbę!):

1. -(e)n
2. t(e)-
3. r(e)-

I tak np. "był zrobiony" to nomíynyel, czyli /n<om>íy>+<ny/+/l/, "powiedzieli to" to rikhokháynyel, czyli /r/+/i/+/khokháy/+/ny/+/l/, "powiedział" to khokháyeng, czyli /khokháy/+/ng/.

Leto Atryda

Te prefiksy oznaczające podmiot i dopełnienie przypominają mi nieco nahuatl.

Toivo

Odmiana oparta na infiksach, które wskakują w środek rdzenia, jest bardzo ciekawa.

Skąd bierzesz słownictwo?

varpho

na'vi chyba się tak jakoś infiksuje Wink

Kwadracik

Ehem, tagalog też, ale kto by tam kojarzył tagalog, nie? Razz

Vilén · Gość

Kwadracik

Ba. Austronezyjskie nieszczególnie kojarzą mi się z aspiracją, spółgłoskami języczkowymi i oznaczaniem przedmiotu czasownika, więc już leto był bliżej Wink

Główne inspiracje to keczua i cakoński, pod względem fonologii trochę też twi, pod względem czasów biblijny hebrajski i staroangielski, chociaż nahuatl, tagalog i parę innych austronezyjskich też się wcisną.

Wszystko jest zresztą lepsze od slavlangów Wink

pittmirg

Kwadracik

Zdaje mi się, że oznaczenie odpowiada kolejności zaimków - np. w hiszpańskim/francuskim (a może nawet i polskim), zaimki to klityki, i ten związany z dopełnieniem stoi bliżej - podejrzewam, że na podobnej zasadzie tworzą się afiksy zgodności na czasowniku.

Dla podania dziwnego przykładu, co brzmi lepiej w polskim? Wink

Ja-go-znam tego faceta
Go-ja-znam tego faceta

Inna sprawa, że "znam-ja-go tego faceta" też nie brzmi źle.

Dzięki za linka do WALSu (tam patrzą w trochę innych kategoriach, ale widzę, że i tak i tak się trafia). O dziwo, WALS podaje dla hiszpańskiego P-przed-A, choć widawało mi się że trafia tam się raczej np. "yo te V", chociaż nie znam się co w romańskich jest klityką, a co nie... Jest jeszcze fakt, że WALS zawiera od cholery błędów, zwykle przez to, że opiera się na jednym albo dwóch źródłach dla każdego języka, więc wg. niego litewski ma np. /ɬ/, albo w polskim "nie" jest oznacznikiem, ale już w czeskim przedrostkiem.

Swoją drogą, przy zamianie miejsc meti nie wygląda wcale gorzej, ale jeszcze pokombinuję i może zrobię nieco więcej fleksji Razz

Leto Atryda

Kwadracik

A przepraszam, pomieszało mi się: wg. WALS litewski nie ma /l/.

Leto Atryda

Bo zapewne ma [ɫ] i [lʲ], biorąc pod uwagę sąsiadów - białoruski, rosyjski i kresowy dialekt polskiego. Natomiast w paszto [link widoczny dla zalogowanych]

Luxarus

Kwadracik