Conlanger

Kwadracik

Wspólny jest najpowszechniejszym językiem conworldu Jawy. Jest używany na terenie całej Seleny (tj. wschodniej części południowego kontynentu, wyliczając tereny Gerajów, które stanowią w większości dżungle), a także na terenie Miasta (al-Dar), największej światowej metropolii.

Wyróżnia się trzy wielkie dialekty wspólnego:

1. Dialekt Miasta - Uznawany za oficjalny i stanowiący bazę porównań.
2. Dialekt północnoseleński - Pod pewnymi wpływami języka Belanów.
3. Dialekt południowoseleński - Używany na największym terenie, podstawową jego cechą do udźwięcznienie pr tr kr do br dr gr w środku wyrazu. W Mieście jest to wyznacznik kogoś z prowincji.

A teraz o samym języku. Pisownia i fonologia wyglądają następująco:

p b t d k g c j /p b t d k g tʃ dʒ/
f v s ş z h /f v s ʃ z h/
m n ng /m n ŋ/
r l y w /ɾ l j w/

a e ê i î o u /a ɛ ɨ i i ɔ u/
ai au /ai au/

(î istnieje jedynie jako wariant ê na końcu sylaby, więc może być analizowane jako alofon, ale historycznie nie jest to całkiem prawdziwe, a rodzima ortografia uwzględnia tę różnicę)

W dialekcie Miasta, /l/ na końcu sylaby wymawia się [ɫ]. Między samogłoskami, ng czyta się [ŋg]. Przed w y, ê czyta się odpowiednio jako /u i/. Wreszcie, czasami można spotkać dodatkowe litery ch ' /x ʔ/, używane przy zapisie zapożyczeń z języka Nissajów.

Sylaba może rozpoczynać się od każdej (lub żadnej) spółgłoski oraz zbitek pr tr kr, a kończyć na s ş m n ng r l (lub nie mieć kody). W wyjątkowych przypadkach, sylaba może się też kończyć na y w (ale tylko, gdy następna zaczyna się tą samą spółgłoską).

Wspólny cechuje spora ilość zasad sandhi, których bardzo dokładnie nie ma sensu opisywać. Można je podzielić na asymilacje miejsca (sc > şc), asymilacje całkowite (ly > yy), wzmocnienia (n > nd), prenazalizacje (b > mb) oraz sandhi samogłoskowe. Samogłoski we wspólnym dzielą się na twarde (a u oraz dyftongi) i miękkie (e ê î o). Te pierwsze w kontakcie z inną samogłoską twardą ulegają zwykle mutacjom, te drugie zwykle zanikają.

Wspólny ma swój własny alfabet, którego jednak teraz nie przedstawię bo jest na papierze ;)

Akcent w języku opiera się na dwóch zasadach:

1. W wyrazach o więcej niż jednej sylabie, nigdy nie pada na ostatnią.
2. Zawsze pada na przedostatnią sylabę ostatniego leksykalnego członu wyrazowego w wyrazie...

...chyba, że łamie to zasadę #1, a wtedy akcent jest przesuwany na poprzedni człon wyrazu. Nie musicie tego rozumieć, bo w rzeczywistości większość mieszkańców Seleny Południowej tego nie pojmuje, i akcentuje po prostu na drugiej sylabie od końca.

Może trochę o rzeczownikach i liczbie mnogiej, co też jest dobrą prezentacją sandhi w akcji...

Wspólny posiada rodzajnik określony al (przed liczbą mnogą la) oraz nieokreślony ai (przed liczbą mnogą ya). Rodzajnik określony "zlepia" się z liczebnikami (np. aldo - te dwa), natomiast nieokreślony jest przez nie zastępowany. To wszystko, jak niektórzy mogą stwierdzić, wzięte żywcem z montalu ;)

Rzeczowniki we wspólnym nie mają przypadków (jedynie w mowie poetyckiej można spotkać archaicznie użyty dopełniacz), ale mają dwie liczby: pojedynczą i mnogą. W liczbie pojedynczej, rzeczowniki mogą się kończyć na spółgłoski r l m n ng s ş lub samogłoski a i î u ai au.

Liczbę mnogą tworzy się przez dodanie a. Jednak przez zasady sandhi, formuła wygląda następująco:

spółgłoska r l s ş > spółgłoska + a (brat has > bracia hasa)
m n ng > mba nda nga (ręka ran > ręce randa)
î > a (matka metî > matki meta)
a > aya (rzecz ra > rzeczy raya)
i u > êya êwa (głowa kapu > głowy kapêwa)
ai au > aya awa (dziecko pai > dzieci paya)

Dodatkowo, wyrazy odprzymiotnikowe zakończone na ai, w tym nazwy narodowości, nie tworzą liczby mnogiej w ogóle. I tak Nissaj al Nissai > Nissajowie la Nissai.

Uwagi? Komentarze?

Qrczak

Kwadracik

Poprawione Wink

BartekChom

î ma naprawdę znak diakrytyczny pozbawiony znaczenia?

Kwadracik

Jak pisałem wyżej, î to alofon ê na końcu wyrazu. Wymawia się go tak samo, jak i, ale uznawany jest za inną literę, co widać np. przy tworzeniu liczby mnogiej, co opisałem:

sg. -î > pl. -a
sg. -i > pl. -êya

Czyli liczba mnoga od metî to meta, ale od seri to serêya.

Kwadracik

Rzucę może nieco o czasownikach. W veltangu sam czasownik odmienia się jedynie przez liczbę i aspekt. Tryb, czas oraz negacja wyrażane są oddzielnie, przed czasownikiem.

Czasowniki w liczbie pojedynczej kończą się na -e, w liczbie mnogiej na -a. Mamy więc na przykład:

vere - widzi, vera - widzą
maşşêye - zabija, maşşêya - zabijają
belaye - jest biały, belaya - są biali

Aspekt może być niedokonany lub dokonany. Oznaczany jest ten drugi, poprzez reduplikację pierwszej spółgłoski oraz dodanie samogłoski, z tym, że:

1. Samogłoska zawsze jest zastępowana przez ê
2. c j reduplikują się jako k g
3. pr tr kr reduplikują się jako p t k

Tak więc mamy np. vêvere - "widzi" czy gêjasa - "płoną".

Uwaga: Niektóre czasowniki, generalnie gramatyczne lub zaczynające się od , nie ulegają reduplikacji i aspekt oznaczają formą nieregularną opartą na prefiksie m. Największe przypadki to aye (być), ane (nie być) oraz ere (robić). Ich odpowiednie formy dokonane to maye, mane i mere.

We wspólnym, pozbawiony czasu aspekt dokonany odnosi się zwykle do przeszłości (tak więc nie stosuje się dodatkowo czasu przeszłego). Poza tym, stosowany jest prawie wyłącznie z czasem przyszłym.

Czasy są cztery. Są to: teraźniejszy, teraźniejszy emfatyczny, przeszły i przyszły. Czasy, począwszy od emfatycznego, oznacza się przez partykuły przed czasownikiem, odpowiednio no, ve i su (kolejne odniesienie do Montalu ;)). Tak więc "będzie widzieć" to su vere.

Czas teraźniejszy może być użyty w sensie uniwersalnym, zwyczajowym lub w odniesieniu do czasu wynikającego z kontekstu lub innego oznaczenia, niekoniecznie teraźniejszego. Dla podkreślenia czasu wyraźnie teraźniejszego, używa się czasu teraźniejszego emfatycznego.

Negację wyraża partykuła an, której używa się przed czasownikiem. Jeżeli dodatkowo wyraża się czas, partykuła staje się prefiksem drugiej partykuły, i powstaje np. ansu mere - "nie zrobi".

Wreszcie rzecz najciekawsza, a mianowicie tryb. Tryb wyraża się czasownikami modalnymi przed czasownikiem głównym. Rzecz w tym, że modały "zlepiają się" z oznaczeniem czasu i negacji, jeśli takowa następuje (występują w kolejności pomiędzy tymi dwoma), lecz odmieniają się też przez liczbę, zachowując zgodność z czasownikiem. Parę przykładów:

lambe botre - może walczyć
lamba bêbotra - mogli walczyć
anlamba bêbotra - nie mogli walczyć
anlambasu bêbotra - nie będą mogli walczyć (zakończyć walki)

Oraz jeszcze parę poprawek i uwag odnośnie sandhi:

1. Rodzajnik określony al (oraz la) skraca się do l (zapisywanego 'l lub łączonego z poprzednim wyrazem) po partykułach zakończonych na samogłoskę oraz końcówkach -e -a czasowników. "Widziałem (tego) psa" może być zapisane jako Wa vêverel şalbî.

2. Formą przedsamogłoskową a jest domyślnie ar, ay natomiast jedynie w przypadku, kiedy następuje po r. Wyjątek od wyjątku stanowi ar przed ai lub i, które się nie zmienia.

(jak jest zainteresowanie, a nie sądzę, mogę zrobić lekcje)

Kwadracik

Panie i panowie, oto alfabet wspólnego w źle sfotografowanej wersji Wink

Litery p b oraz k g powinny być zamienione (mp mb nk ng używają już dobrych symboli). Niektóre litery mają dwa warianty, np. l używa drugiej formy gdy występuje na końcu sylaby, natomiast pierwsza forma i występuje w dyftongach oraz na początku wyrazu.

Próbka użycia:

pittmirg

Pretty scripty Kwadrat. I o ile się nie mylę trochę jest featural, bo ten taki wihajster na dole zdaje się oznaczać dźwięczność. Tylko czemu w k g p b to ma być na odwrót?

Kwadracik

Kwadracik

Zainspirowany Serpenteenem, pozwolę sobie przedstawić przekleństwa funkcjonujące w veltangu (po zmianach fonotaktycznych).

Kilka podstawowych zwrotów:

elare - "szczać"
fura - "dupa". Może dojść do "false friends" z polskim Razz

imbe - "pieprzyć"
imbede - też "pieprzyć". Silniejsza wersja powyższego utworzona interfiksem augmentatywnym Smile

krot - "pizda" (jak to po polsku nieładnie brzmi). Używane w bardziej powszechnym obraźliwym znaczeniu, także do mężczyzn.
pribe - rzygać. W Jawie czynność fizjologiczna o znacznie bardziej metaforycznym znaczeniu - można powiedzieć np. "rzygam na ciebie!"
predibe - silniejsze "rzygać"
şudi - "gówno"
wai - "kutas"
cherêya - dosłownie "zarazy!" Coś w sensie "cholera".
ma cherêya - wariant powyższego, dosł. "wszystkie zarazy!"

No i bardziej poetyczne określenia:

furfura - "bramo-dupa", "dupa jak brama". Gra słów, fur to w veltangu "brama".
prediben - dosłownie "rzygacz", coś w stylu angielskiego "fucker", uznawane za poważnie obraźliwe.
şudipriben - "gównorzygacz" (bardzo popularne)
konkrot - "pieniężna pizda", "dziwka" - patrz niżej*
krotsali - "pizdotwarz", obraźliwe określenie na homoseksualistów**
zaisali - "różana twarz". Eufemizm powyższego, czasem uznawany za komiczny, ale też dość obraźliwy, z implikacjami biernego homoseksualizmu.
pribêgorena - "rzygodziejcy", bluźniercze określenie na bogów wskazujące na to, że ich dzieło jest gówno warte. Funkcjonuje też jako wykrzyknienie.
krotwai - "pizdofiut", złożenie typu dvandva, oryginalnie implikujące posiadanie przez kogoś obu narządów płciowych, choć obecne semantyczne znaczenie jest mniej dosłowne.

* Prostytutki w niektórych częściach Jawy mają status społeczny nie mniejszy od typowych zawodów klasy średniej, m.in. w Mieście (al-Dar). Określenie "dziwka" jest używane za to często na południu, także w odniesieniu do mieszkanek Miasta w ogólnym sensie.

** W Jawie same nazwanie kogoś seksualistą nie jest aż tak obraźliwe, jako że jest to zachowanie dość powszechnie tolerowane (za wyjątkiem pewnych grup - np. mankarów). Obraźliwa jest natomiast już np. implikacja, że jakiś mężczyzna podczas stosunku woli pozycję bierną.

Wiktor

Serpentinius

Kwadracik

Bo jest to interfiks -ed-. :) (po pierwszej spółgłoskowym nagłosie)

pmva · Gość

Kwadracik