 |
Conlanger
Polskie Forum Językotwórców
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
pittmirg
Dołączył: 27 Lut 2007
Posty: 2382
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 38 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Z grodu nad Sołą
|
 Wysłany: Pią 22:02, 18 Lut 2011 Temat postu: -alny |
|
|
Zacząłem się zastanawiać, jak inne języki słowiańskie budują przymiotniki oznaczające możliwość, typu jadalny, akceptowalny, policzalny, niezniszczalny?
Np. rosyjski stosuje najwyraźniej imiesłów teraźniejszy bierny na -мый w tejże funkcji.
Z tego, co mi google-tłumacz wypluwa, wynika, że czeski ma tu końcówkę -telný, zresztą przejętą w pewnym stopniu przez polski, ale już nieproduktywną (czytelny, śmiertelny, nieskazitelny, wierzytelny, rzetelny).
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
 |
|
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Dynozaur
Gniewny preskryptywista
Dołączył: 01 Paź 2008
Posty: 2119
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 25 razy
Ostrzeżeń: 1/5
|
| Wysłany: Pią 22:35, 18 Lut 2011 Temat postu: |
|
|
W zimnym mam na to końcówkę -iſtų.
Co prawda nie pokrywa się to z użyciem naszej końcówki -isty, ale jakoś mi w tej funkcji to pasowało.
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Vilén
Gość
|
| Wysłany: Pią 23:16, 18 Lut 2011 Temat postu: |
|
|
…a rodzki za to ma końcówkę -(e)bernu (← -(e)berenu ← stnord. -bærr), np. påcitabernu „policzalny”.
(tak, wiem że pewnie niepotrzebnie silę się na zbytnią oryginalność…)
Ostatnio zmieniony przez Vilén dnia Pią 23:23, 18 Lut 2011, w całości zmieniany 3 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
muggler
Dołączył: 07 Sty 2006
Posty: 920
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 8 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Kraków, gm. Prądnik Czerwony
|
| Wysłany: Sob 0:14, 19 Lut 2011 Temat postu: |
|
|
Hipotezy:
- pierwotną końcówką w tym zastosowaniu było -ny: śniedny, palny;
- wrostek -al- jest zapożyczeniem łacińskim (???);
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
bandziol20
Dołączył: 22 Maj 2008
Posty: 2371
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 24 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Sob 16:44, 19 Lut 2011 Temat postu: |
|
|
| muggler napisał: | Hipotezy:
- pierwotną końcówką w tym zastosowaniu było -ny: śniedny, palny; |
Sądzę, że tak. W przeszłości przyrostek -ny miał takie właśnie znaczenie możliwościowe : stpol. chwalny - odpowiednik łacińskiego laudabilis 'taki, który powinien być sławiony', stpol. przyjemny 'godny przyjęcia', współcz. też pitny 'nadający się do picia' - woda pitna, miód pitny; dojny 'taki, który nadaje się do dojenia' - dojna krowa.
| Cytat: | | - wrostek -al- jest zapożyczeniem łacińskim (???); |
Wydaje mi się, że niekoniecznie w przypadku przymiotników możliwościowych musi to być z łaciny. Możliwe, że ta cząstka w przymiotniku wywodzi się od imiesłowu -ały rozszerzonego o -ny.
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez bandziol20 dnia Wto 8:08, 01 Mar 2011, w całości zmieniany 2 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Vilén
Gość
|
| Wysłany: Sob 16:55, 19 Lut 2011 Temat postu: Re: -alny |
|
|
| pittmirg napisał: | | Np. rosyjski stosuje najwyraźniej imiesłów teraźniejszy bierny na -мый w tejże funkcji. |
A macedoński, za to ma -лив:
[link widoczny dla zalogowanych]
Co do hipotezy zapożyczeniowej… ZTCW, właśnie tak ma turecki: -abil~ebil. No ale już kończmy bandziolić.
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
bandziol20
Dołączył: 22 Maj 2008
Posty: 2371
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 24 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Sob 17:18, 19 Lut 2011 Temat postu: Re: -alny |
|
|
| Vilén napisał: |
A macedoński, za to ma -лив:
|
W polskim też się parę potencjalnych na -liwy ostało : możliwy, gorliwy, życzliwy itd.
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
pittmirg
Dołączył: 27 Lut 2007
Posty: 2382
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 38 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Z grodu nad Sołą
|
| Wysłany: Sob 19:23, 19 Lut 2011 Temat postu: |
|
|
Niestety, morfologia jest przez słowniki etymologiczne zawsze traktowana po macoszemu i ciężko na ten temat coś znaleźć...
--------------------------------------------------------------
Za to "jadalny" to po czesku jedlý.
W polskim też można by wyszukać formy strukturalnie imiesłowowe, które znaczeniowo zbliżają się do możliwościowego użycia imiesłowów w rosyjskim: nieprzebyty, niezmierzony, niezliczony. Przychodzą mi do głowy tylko formy zawierające przedrostek przeczący.
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
bandziol20
Dołączył: 22 Maj 2008
Posty: 2371
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 24 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Nie 6:32, 20 Lut 2011 Temat postu: |
|
|
| pittmirg napisał: |
Za to "jadalny" to po czesku jedlý.
|
po polsku 'zjadliwy' 
U Karłowicza w gwarach 'jedny' - np. jedna jagoda - roślina leśna, skuteczna przeciw truciźnie. W głuż. jěd(ź)ny ( tż jěd(ź)omny) - jadalny, dotyczący jedzenia.
BTW : ponoć w Warszawie zam. 'pitny' potworzono 'pijalny' (we Lwowie 'piyable' - żart żakowski)
EDIT : Tak mi jeszcze do głowy przyszło zestawić 2 pary -ały <> -alny
wytrzymały - wytrzymalny,
zrozumiały - zrozumialny
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez bandziol20 dnia Nie 14:41, 20 Lut 2011, w całości zmieniany 3 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
pittmirg
Dołączył: 27 Lut 2007
Posty: 2382
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 38 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Z grodu nad Sołą
|
| Wysłany: Nie 21:35, 20 Lut 2011 Temat postu: |
|
|
Mi dzisiaj przyszły do głowy przebłagalny i proszalny, które mają inne znaczenie, ale podobną na oko budowę.
EDIT: takoż pożegnalny.
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez pittmirg dnia Śro 11:07, 23 Lut 2011, w całości zmieniany 1 raz
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
bandziol20
Dołączył: 22 Maj 2008
Posty: 2371
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 24 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Pon 9:52, 21 Lut 2011 Temat postu: |
|
|
Myślę, że to łacina ( a może francuski ?) właśnie ze swoim -abilis była w większości bezpośrednim bodźcem do tworzenia takich przymiotników na -alny (w sensie kalek leksykalnych), np.
fr. respons-able - odpowiedzi-alny
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Kamil M.
PaleoAdmin
Dołączył: 17 Paź 2005
Posty: 528
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 3 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Wto 15:54, 22 Lut 2011 Temat postu: |
|
|
Mściwy?
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
bandziol20
Dołączył: 22 Maj 2008
Posty: 2371
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 24 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Wto 15:57, 22 Lut 2011 Temat postu: |
|
|
mściwy od mścić, jak chciwy od chcieć, obelżywy od lżyć, a myśliwy od myśleć. 
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Kamil M.
PaleoAdmin
Dołączył: 17 Paź 2005
Posty: 528
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 3 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Wto 16:03, 22 Lut 2011 Temat postu: |
|
|
To to ja wiem. Ciekawe czemu ta końcówka jest ograniczona do, hm, miękkotematowych? I najwyraźniej -liwy jest połączeniem -ł(y) i -iwy.
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
|
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
|
fora.pl - załóż własne forum dyskusyjne za darmo
Powered by phpBB © 2001, 2005 phpBB Group
|
FAQ
Szukaj
Użytkownicy
Grupy
Galerie
Rejestracja
Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości
Zaloguj
