Conlanger

Kwadracik

A co. Była masa tematów o fonetyce / fonologii, to ja dam jakiś o składni języka polskiego. Probówałem sobie strukturalnie (odwołuję się do teorii X-Bar i HSPG ;)) przeanalizować możliwe gramatyczne zdania ze słowami "tak", "mi", "się" i "wydaje":

Tak mi się wydaje.
Tak się mi wydaje.
Mi się tak wydaje.

Dla uproszczenia użyłem form, w których można podstawić zarówno zaimek, jak i rzeczownik - "Tak się wydaje Marysi/mi" i "Marysi/mi tak się wydaje" od biedy też mogą być.

Wiem, że polska składnia nie jest tak restryktywna jak angielska (na którym to języku Chomsky wyżywał się ze swoimi teoriami), ale zakładam, że jakaś struktura istnieje.

Czasownik w powyższych zdaniach bierze dopełnienie dalsze ("mi"), funkcjonalnie odpowiadające podmiotowi i klitykę, bodajże ("się"). Dodatkowo mamy okolicznik (sposobu, ale to bez znaczenia), czyli "tak".

Zdrowy rozsądek jakoś sugeruje mi, że okolicznik powinien opisywać całą frazę czasownikową - tymczasem tak nie jest, chyba, że przyjmiemy krzyżujące się struktury (a'la wtrącenia zdań podrzędnych wewnątrz nadrzędnego - u Mickiewicza się zdarzało)

Co mam na myśli? Ano, w zdaniach "tak mi się wydaje" i "tak się mi wydaje", okolicznik "tak" opisuje dalszą część zdania: Jak mi się wydaje? Tak. Jak się mi wydaje? Tak.

Ale w zdaniu trzecim, okolicznik jest wtrącony w środku zdania: mi się - tak - wydaje, więc ewentualnie na upartego to "mi" opisuje całą resztę frazy. Komu się tak wydaje? Mi.

Problem leży w tym, że nie dostrzegam żadnej różnicy (poza emfazą) między "tak mi się wydaje" a "mi się tak wydaje".

Dla porównania - żeby nie było - możemy podstawić jakiś nieprzechodni czasownik z podmiotem, i mamy to samo:

Tak mi się wydaje. = Tak ja się uczę.
Tak się mi wydaje. = Tak się ja uczę.
Mi się tak wydaje. = Ja się tak uczę.
Tak się wydaje mi. = Tak się uczę ja.
Mi tak się wydaje. = Ja tak się uczę.

(Pochopny) wniosek? Zwrotność, okoliczniki i dopełnienia czasownika w języku polskim są praktycznie równorzędne. Jedyne wyjątki są czysto nieskładniowe, a mianowicie:

Wyrazy nieakcentowane w rodzaju "mi", "się", niemal nigdy nie występują na końcu zdania, chyba że parami - mamy "On się dziwny wydaje" i "On się wydaje dziwny", ale tylko "On się mi podoba" - od biedy "On podoba mi się", ale raczej nie "On mi podoba się" albo "On się podoba mi".

Dziwne, dziwne, i jeszcze raz dziwne. A zacząłem od małego sprawdzianu, gdzie w polskim może wystąpić "się" - i wyszły mi takie dziwactwa. No, oczywiście "się" ma większe restrykcje w nie-orzeczeniach ("się kochająca para?" nieeee)

Uwagi? :D

bandziol20

Cóż zawsze mi się wydawało że na początku takich zdań powinno stać mnie. Chociaż sam się od razu uderzam w płuca że piszę : mi się to podoba.

pittmirg

bandziol20

Dla mnie naturalne : Marcin się jej przygląda. Ale to takie tam kosmetykalia

Kwadracik

To nam załatwia klityki... powiedzmy. Co z tym nieszczęsnym "tak" wtryniającym się gdzie popadnie? Klityka to raczej nie jest - a jeśli jest, to według takiej definicji, absolutnie wszystko w polskim jest klityką - bo za "tak" można podstawić np. "w ten sposób".

bandziol20