Conlanger

Hapana Mtu

Generalnie nie lubię tworzyć slavlangów - uważam to za lekką stratę czasu itp., języki wychodzą mi zawsze takie same, a poza tym obiecałem sobie, że nie będę. I cóż? "Džopa", jak powiedziałby każdy Leukończyk na takie "mocne" postanowienie.

Leukoski jest językiem grupy słowiańskiej, odizolowanym jednak od reszty Słowian i znajdującym się pod bardzo silnym wpływem j. tureckiego. Oprócz leksyki słowiańskiej i tureckiej spotkać w nim można słowa m.in. greckie, arabskie, włoskie i pojedynczych przedstawicieli innych języków (np. nazwa stolicy kraju pochodzi z niemieckiego).

Fonetyka
Aa, Bb, Cc, Čč, Dd, Dž dž, Ee, Ff, Gg, Hh [x], Ii, Jj, Kk, Ll [l, ɫ], Mm, Nn, Nj nj [ɲ], Oo, Öö [œ], Pp, Rr, Ss, Šš, Tt, Uu, Üü [y], Vv, Yy [ɯ], Zz, Žž

L wymawia się jak [l] w otoczeniu samogłosek przednich, a jak [ɫ] w otoczeniu tylnych.
Yly [ɯɫɯ] „albo“
Livek [livɛk] (m) „komar“

W języku leukoskim obowiązuje zasada harmonii samogłoskowej.
Harmonia bywa naruszona:
1. w wyrazach złożonych
Bir „jeden“ + kranja „kraj“ => birkranjac „rodak, krajan“
2. w zapożyczeniach
Finito „skończony“
Hadíka „park“

Akcent zwykle pada na ostatnią sylabę. Odstępstwa oznacza się graficznie.
Shára „ruszt“
Özéres „wyjątek”

Rodzajnik
Rodzajnik nieokreślony na postać jen (pochodzi od jeden), określony voč. Stoi on przed rzeczownikiem, a jeśli rzeczownik jest określany przez przymiotnik, to przed przymiotnikiem.
Nie spotyka się go przy większości rzeczowników abstrakcyjnych, w konstrukcjach z niektórymi zaimkami (np. wskazującymi - čon pejes „ten pies“, nie čon voč pejes), liczebnikami i po niektórych przedimkach (np. na).
Rodzajniki często łączą się z poprzedzającymi jej przedimkami
s voč sopa „(tym) kijem“ => soč sopa
s jen sopa „(jakimś) kijem“ => sjen sopa

Rodzajnik nie zmienia się w zależności od liczby i rodzaju rzeczownika, przyłącza jednak do siebie końcówki przypadków.

Rzeczownik
Ma trzy rodzaje. Liczbę mnogą tworzy się, dodając sufiks ar/er/r
Pejes (m) „pies“, pejeser „psy“
Ladža (f) „łodź“, ladžar „łodzie“
Lebirin (n) „labirynt“, lebiriner „labirynty“
Višnje (m) „wiśnia“, višnjer „wiśnie“
Noč (f) „noc“, nočar „noce“

W deklinacji najpierw stare przypadki zanikły (jak w bułgarskim)
Voč dom si voč mejvedž „dom niedźwiedzia“
Lubam na se „lubię cię“
Bijjele soč sopa na majka „bił kijem matkę“

A następnie przyjął się nowy, odturecki zestaw przypadków.
Nominativus (kto? co?) -
Genetivus* (czyj?) –na, ne
Dativus (dokąd?) – ja, je (-a, e)***
Accusativus** (kogo? co?) – ju, jü (-u, ü)***
Locativus (w czym? gdzie?) – da, de (-ta, te)****
Ablativus (skąd?) – dan, den (-tan, ten)****

*Częściej niż dopełniacz używana jest konstrukcja analityczna si+rzeczownik (si kukla „kukły“).
**Biernik występuje tylko w rzeczownikach żywotnych
*** j jest pomijane, jeżeli temat kończy się spółgłoską
**** d ubezdźwięcznia się, jeśli temat jest zakończony spółgłoską bezdźwięczną

Odmiana rzeczownika kukla (f) „lalka“
Nom. kukla
Gen. kuklana
Dat. kuklaja
(Acc. na kukla)
Loc. kuklada
Abl. kukladan

Odmiana rzeczownika ojča (m) „ojciec“

Nom. ojča
Gen. ojčana
Dat. ojčaja
Acc. ojčaju
Loc. ojčada
Abl. ojčadan

Przymiotnik
Większość przymiotników w rodzaju męskim kończy się na spółgłoskę. W żeńskim i nijakim ma końcówkę –a/e , zaś w liczbie mnogiej i/y.

Mavar „czarny“
Mavara „czarna, -ne“
Mavary „czarni, -ne“

Dživen „dziwny“
Dživene „dziwna, -ne“
Dživeni „dziwni, -ne,“

Istnieje też mała grupa przymiotników bezrodzajowych, np. finito „skończony“.

Przymiotnik może:
1. występować jako podmiot zdania (zamiast rzeczownika) – wtedy odmienia się przez przypadki jak rzeczownik.
2. pełnić rolę przydawki. Wtedy jest nieodmienny i stoi przed rzeczownikiem.

Przysłówek ma taką samą formę jak przymiotnik w liczbie mnogiej i jest nieodmienny.

Zaimki
osobowe:
jas „ja“
se „ty“
on „on“
ona „ona, ono“
mö „my“
vö „wy“
ony „oni, one“

dzierżawcze:
sijes, sjes „mój“
sise, sse „twój“
onov „jego, jej“
simö „nasz“
sivö „wasz“
onyv „ich“

Czasownik
Bezokolicznik kończy się na –ak/-ek, co jest kolejnym wpływem tureckim. Odmiana przez osoby jest raczej słowiańska, w czasach (są 4) widać skromne wpływy tureckiego i ciutkę mojej inwencji własnej.

Cz. teraźniejszy:
džajmak „robić“
sg.
1. džajmam
2. džajmaš
3. džajma
pl.
1. džajmamo
2. džajmačy
3. džajmat

bijjek „bić“
sg.
1. bijjem
2. bijješ
3. bijje
pl.
1. bijjemö
2. bijječi
3. bijjet

Zovakša „nazywać się“
sg.
1.zovamša
2.zovašša
3.zovaša
pl.
1.zovamamoša
2.zovačyša
3.zovačša

Tryb rozkazujący:
sg.
1. do džajmam!
2. džajmaj!
3. do džajma!
pl.
1. do džajmamo!
2. džajmajčy!
3. do džajmat!

sg.
1.do zovamša!
2.zovša!
3.do zovaša!
pl.
1.do zovamamoša!
2.zovčyša!
3.do zovačša!

Cz. przeszły dokonany (z infiksem la/le):
sg.
1. džajmalam
2. džajmalaš
3. džajmala
pl.
1. džajmalamo
2. džajmalačy
3. džajmalat

Cz. przeszły niedokonany (z infiksem nu/nü):
sg.
1. džajmanum
2. džajmanuš
3. džajmanu
pl.
1. džajmanumo
2. džajmanučy
3. džajmanut

Cz. przyszły (z posiłkowym rak + teraź.):
sg.
1. ram džajmam
2. raš džajmaš
3. ra džajma
pl.
1. ramo džajmamo
2. račy džajmačy
3. rat džajmat

W mowie potocznej spotyka się włączanie rak do czasownika jako przedrostka ra-/re-
ram džajmam „będę robił/zrobię“ => radžajmam
raš džajmaš => radžajmaš
ramo bijjemö „będziemy bili/zbijemy“ => rebijjemö

Liczebniki

Główne. 1-3 mają pochodzenie tureckie, 7-8 greckie, reszta – słowiańskie.
1 bir
2 iki
3 vüč
4 čečer
5 pit
6 šyst
7 šep
8 okoč
9 dževeč
10 džašoč

Porządkowe. W odmianie jak przymiotniki. 1 i 2 mają archaiczne formy słowiańskie.
1 birin / pörev
2 iken / drug
3 vüčen
4 čečeren
5 piten
6 šystan
7 šepen
8 okočan
9 dževen(č)
10 džašon(č)

Tekst
(Odważni mogą tłumaczyć. Zaznaczam, że polski przekład się rymuje. A wersję polską podam jutro.)

Koly nočoj počaraš na dorog jende mračana džásosta
Yly si bajka jende dživena labirinde
Ušampolakar, čy simö birkranjacar
Bysatary rat namerat ša jen poniro roshodna

Kogot jende pričede štok tfirde nypokoran
Musura, dydyka in halla
Ušampolakar, čy simö birkranjacar
Rat bzdriknet sjen kaplyca si doburyjja

Koly „jeśli“
Noč (f) „noc“
Nočoj „w nocy“ (archaizm)
Počarak na dorog „zabłądzić“
Džásos (n) „las“
Mračan „ciemny“
Bajka (f), priče (f) „bajka“
Dživen „dziwny“
Lebirin (n) „labirynt“
Yly „albo“
Polak „Polak“
Ušam- „wszech-“
Čan „ten“
Čy „ci“
Simö „nasz, nasza, nasze, nasi“
Bir „jeden“
Kranja „kraj“
Birkranjac „rodak“
Bysatar „szybki“
Namerak „znaleźć“
Šan „jakiś“
Ša „jakieś“
Poniro „sprytny“ (bezrodzajowe)
Roshodna (n) „wyjście“
Kogod „kiedy“
Štok „ktoś“
Tfirde „bardzo“
Pokoran „grzeczny“
Nypokoran „niegrzeczny“
Musur „bałagan“
Musurak „bałaganić“
Dydykak „dokuczać“
Hallak „psocić“
Hallo (m) „psota“
In „i“
Bzdriknek „pstryknąć“
Kapla (f) „kropla“
Kaplyca (f) „kropelka“
Dobur „dobry“
Doburyjja (m) „dobroć“

Kwadracik

Ekstra - znam nieco tureckiej gramatyki i podoba mi się Wink

pittmirg

Ten rodzajnik jen jakoś podobnie wyewoluował jak w rańskim (jeen) Smile

Czy Wszechpolacy to też element miejscowej kultury? Rzeczywiście, przykładowy tekst wygląda dosyć turecko. Niektóre elementy przypominają też polski (np. "dž" odpowiada często "dź", tam gdzie inne słowiańskie mają "d") czy rosyjski (noč, por. bułgarskie nošt).

Hapana Mtu

Naerian

Hmmm, bardzo interesujące podejście do slavlangów. I ten "wszechpolski" tekst... Wink

Ogólnie bardzo mi się podoba, mimo zapożyczeń z tureckiego (którego nie lubię).

pittmirg

Hapana Mtu

Zmiany!

0. Nie ma zbitek spółgłoskowych w nagłosie.
1. Niektóre bezdźwięczne spółgłoski na końcu wyrazu udźwięczniają się przed sufiksem samogłoskowym.
ihlep "chleb" -> ihlebem "mój chleb"
2. Istnieją końcówki czteropostaciowe, z możliwymi samogłoskami y/i/u/ü.
3. Nie ma rodzajnika określonego, jest tylko nieokreślony.
4. Nie ma przypadków, zastępują je przedimki. Jedyny wyjątek to biernik określony, który ma jednocześnie przedimek na i końcówkę (j)y/i/u/ü.
bijjem na jen Junan - biję jakiegoś Greka
bijjem na Junany - biję tego Greka
5. Dzierżawczość może być wyrażana albo analitycznie (sijes kukla "moja lalka"), albo aglutynacyjnie (kuklam), albo w sposób mieszany (sijes kuklam "moja lalka"). Aglutynacyjne końcówki dzierżawcze są następujące
-am, -em, -m "mój"
-at, -et, -t "twój"
-y, -i, -u, -ü, -jy, -ji, -ju, -jü "jej, jego"
-naš, -neš "nasz"
-vaš, -veš "wasz"
-yh, -ih, -uh, -üh, -jyh, -jih, -juh, -jüh "ich"
Jeżeli po końcówce "jego, jej" dodajemy biernik, nie zaczyna się on od j lecz od v.
Bijjem na ojčajyvy (nie *ojčajyjy) "biję jego ojca"
W tym samym przypadku udźwięcznia się końcówka "twój".
Bijjem na ojčady (nie *ojčaty) "biję twojego ojca"
6. Nie ma rodzajów gramatycznych. Wyjątkiem są zaimki trzeciej osoby, gdzie możliwe jest użycie formy kobiecej.
o(n) "on, ona, ono"
ona "ona"
7. Istnieje liczba mnoga od zaimków "my" i "wy".
mör „my i ci, którzy są z nami“
vör „wy i ci, którzy są z wami“
8. Istnieje nieakcentowana aglutynacyjna partykuła pytająca ly/li/lu/lü.
Lefkošlu bijje na Junany? - Czy to Leukończyk bije tego Greka.
Lefkoš bijjeli na Junany? - Czy Leukończyk bije tego Greka.
Lefkoš bijje na Junanyly? - Czy Leukończyk bije właśnie tego Greka.

I szybka przeróbka starego tekstu:
Koly noštoj počaraš na dorog iv jen marčan džásos
Yly si bajka iv jen dživen labirini
Ušampolakar, čam birikranjacarnaš
Bysatary rat namerat na šan poniro roshodna

Kogot iv jen pirče ištok itfirde nypokoran
Musura, dydyka in halla
Ušampolakar, čan birikranjacarnaš
Rat ibzidriknet is jen kaplyca si doburyjja

Dynozaur

Hapana Mtu

Dynozaur

Hmmm... Teraz to ma sens.

Zgaduję, że w leukoskim zachodzą podobne mutacje, i stąd taki zapis.

Ale wciąż, uważam, że te liczby trzeba zmienić.

Hapana Mtu

bandziol20

Hapana Mtu

Hapana Mtu

To jeszcze mały komentarz gramatyczno-słownikowy do [link widoczny dla zalogowanych].

*Partykułę ny "nie" pisze się z czasownikami łącznie (nyisgasa).

*Sercer si Lefkoš - pominięty wykładnik liczby mnogiej przy posiadaczu, dosłownie znaczy "serca Leukończyka", ale łatwo domyśleć się, że chodzi o "serca Leukończyków". Jest to rzadka konstrukcja, w podobnych przypadkach częściej spotyka się pominięcie mnogości przedmiotu posiadanego (Serc si Lefkošar "serca (dosł. serce) Leukończyków").

* Ni jen sila, ni jen gorza
Ra otbere na portnašy! - tłumaczone dosłownie dawałoby "Żadna siła, żadna burza zabierze nasz port". Konstrukcja jest kalką z tureckiego, gdzie po ne... ne... "ani... ani..." używa się form nienegowanych, a użycie negacji zmienia ich znaczenie na "ani... ani nawet...", np.
ne Ahmet ne Ayşe gidiyor (dosł. ani Ahmed ani Aisza idzie) znaczy "ani Ahmed ani Aisza nie idzie"
ne Ahmet ne Ayşe gitmiyor (dosł. ani Ahmed ani Aisza nie idzie) znaczy "ani Ahmed ani nawet Aisza nie idzie"
Tak samo leukoski:
Ni jen sila, ni jen gorza ra otbere na portnašy! "Żadna siła, żadna burza nie zabierze naszego portu. "
Ni jen sila, ni jen gorza nyra otbere na portnašy! "Żadna siła, ani nawet żadna burza nie zabierze naszego portu. "

*Na si port bereže kapy! - dosł. "strzeże bram portu", brak określonego biernika pozwala domyśleć się, że nie są to konkretne bramy konkretnego portu, ale raczej ogólny typ bram: bramy portowe.

*Lefkoša - Leukozja, do tej pory używany był chyba tylko przymiotnik lefkoš "leukoski"
*džün - "dzień", stworzony na zasadzie kontaminacji słowiańskiego dnia z tureckim gün,
*iglagol damo - "damy słowo, obiecamy", nie istnieje osobny czasownik "obiecywać" (por. tureckie söz vermek "dawać słowo, obiecywać")
*nik - skrócona wersja nikogod "nigdy"
*solc - "słońce", archaizm, wyparty przez džünüš

Dynozaur

Myślę, że ten język śmiało można by nazwać kreolem.