Forum Conlanger Strona Główna Conlanger
Polskie Forum Językotwórców
 
 FAQFAQ   SzukajSzukaj   UżytkownicyUżytkownicy   GrupyGrupy   GalerieGalerie   RejestracjaRejestracja 
 ProfilProfil   Zaloguj się, by sprawdzić wiadomościZaloguj się, by sprawdzić wiadomości   ZalogujZaloguj 

Rański

 
To forum jest zablokowane, nie możesz pisać dodawać ani zmieniać na nim czegokolwiek   Ten temat jest zablokowany bez możliwości zmiany postów lub pisania odpowiedzi    Forum Conlanger Strona Główna -> Conlangi
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
pittmirg




Dołączył: 27 Lut 2007
Posty: 2382
Przeczytał: 0 tematów

Pomógł: 38 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Z grodu nad Sołą

PostWysłany: Sob 16:49, 17 Maj 2008    Temat postu: Rański

Język rański (rånsko reec) to język używany w mojej „lokalnej” althistorii na wyspie Rugii.

Rański należy do lechickiej grupy języków zachodniosłowiańskich, i jest najbliżej spokrewniony z połabskim i pomorskim.

Tzw. alfabet akademicki – zazwyczaj stosowany do zapisu języka rańskiego w publikacjach naukowych, nie jest tożsamy z faktyczną ortografią rańską, w znacznym stopniu opartą na niemieckiej (choć występują pewne podobieństwa):

Aa (Ăă) Ää Åå Bb Cc (Çç) Dd (Ďď) Ee (Ĕĕ) Ff Gg Hh Ii Jj Kk Ll Mm Nn Oo Öö Pp Rr Ss Tt (Ťť) Uu Üü Ww [Yy] Zz

Yy występuje tylko w dwuznaku <oy>. Litera <Hh> pojawia się głównie w dwuznakach i (dolno)niemieckich pożyczkach. Litery <Ďď> i <Ťť> można stosować zamiast dwuznaków <Djdj> i <Tjtj> oraz zajmują ich miejsce w słownikach itp. Zamiast <ee> i <oo> teoretycznie można pisać <é> oraz <ó>. Akcent można oznaczać przez podkreślenie (nejidum).
<Ăă> i <Ĕĕ> są traktowane jako warianty <Aa> i <Ee>; pisanie zwykłych <Aa> i <Ee> w ich miejsce nie powinno spowodować znaczących dwuznaczności, a zredukuje ilość diakrytyków (jednak ułatwiają one poprawne odczytanie tekstu).

Poniższe wartości fonetyczne należy traktować z pewnym przymrużeniem oka, jako że język rański nie był monolitem ani diachronicznie, ani w danym czasie. Odnoszą się one jednak raczej do późniejszej wersji języka.
å – otwarta zaokrąglona tylna samogłoska, z tendencją do dyftongizacji; /Q/~/@Q/
ü – przymknięta zaokrąglona samogłoska przednia /y/
ö – średnia zaokrąglona samogłoska przednia /9/
ä – prawie otwarta niezaokrąglona samogłoska przednia /{/
ă – zredukowana samogłoska, niezaokrąglona, bardziej otwarta niż ĕ /6/~/3/
ĕ – zredukowana samogłoska, niezaokrąglona, bardziej przymknięta niż ă /@\/?
ee – /e:/~/eI/~/Ie/
oo – /o:/~/oU/~/Uo/]
ch – /x/
çh – /C/
r – /R\/~/R/
ai, au, oy, uo to dyftongi, o wartościach mniej więcej /aI aU 2Y/OI Uo/
e /E/
o /O/
a /a_”/~/A/
c /t_s/
dz /d_z/
tj/ť /c/~/t_S/~/tj/
dj/ď /J\/~/d_Z/~/dj/
w zapewne /v/~/P/. wcześniej zapewne bliższe [w]
g /G/, /x/, /g/
Reszta alfabetu w zasadzie odpowiada odpowiednim znakom IPA, jeśli chodzi o wymowę. Spółgłoski zwarte bezdźwięczne mogły być wymawiane z przydechem, ale być może jest to cecha powstała dopiero w b. późnej fazie rozwoju języka.

[EDIT]Akcent bardzo często pada na pierwszą sylabę wyrazu, jednakże sporo przedrostków jest nieakcentowanych i w przypadku ich dodania akcent pozostaje na drugiej sylabie. [/EDIT]

Przykładowe teksty:

Tĕ rånskai ludĕ jidum wă möru löwitĕ. Tă mörĕ jis zaimnĕ ĕ slonĕ. Ton jåtr dömĕ fest ĕ mitĕ påsk dă möjaiçh wöcau. Jeen muoz zärĕ cai nĕjidum nĕ tuncĕ köjĕ lijum dözdj.


„Mieszkańcy Rugii udają się na morski połów. Morze jest zimne i słone. Wiatr dmie mocno i sypie mi piaskiem w oczy. Mężczyzna wypatruje, czy nie idą deszczowe chmury.”

Nås woyc, koy jisĕ wă nibĕ, doy sä sjäntĕ tüjĕ jimä, doy praidĕ tüjĕ tjönästwă, doy bundĕ tüjă wölă, kok wă tĕm nibĕ, tok nă zimjĕ. Ĕ toy bĕ dål nås wösĕdännoy kläb danăs, ĕ wutdål näsĕ grächĕ kok moy wutdäjĕmĕ wonĕ delă näsaiçh gräsnikum, ĕ niveed nås nă ton farsukonk, abă paust nås wut wösau chudau. Ĕ tüjĕ jis tă tjönästwă, ĕ tă silă ĕ tă cäst delă wösăghdă. Amĕn.

„Ojcze nasz, któryś jest w niebie, święć się imię Twoje, przyjdź
królestwo Twoje, bądź wola Twoja jako w niebie tak i na ziemi.
Chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj. I odpuść nam nasze
winy, jako i my odpuszczamy naszym winowajcom. I nie wódź nas na
pokuszenie, ale nas zbaw ode złego. Bo Twoje jest królestwo, i potęga, i chwała, na wieki wieków. Amen.”

To tyle na razie. Zarys fonologii historycznej oraz gramatyka są w trakcie opracowania. Oczywiście nie gwarantuję również, że w tym, co opublikowałem powyżej, wkrótce coś się nie zmieni.

Jak chcecie, możecie wypisać widoczne zmiany fonetyczne od prasłowiańskiego.


Post został pochwalony 0 razy

Ostatnio zmieniony przez pittmirg dnia Nie 7:07, 18 Maj 2008, w całości zmieniany 3 razy
Powrót do góry
Zobacz profil autora
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
Toivo




Dołączył: 25 Mar 2008
Posty: 1049
Przeczytał: 0 tematów

Pomógł: 12 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Wrocław

PostWysłany: Nie 19:54, 18 Maj 2008    Temat postu:

Język bardzo ciekawy i widzę, że robiony porządnie. Tak trzymać Smile, czekam na dalsze informacje.

Tymczasem pytanie: czy ä, ö i ü to wynik przegłosu, tak jak w językach germańskich, czy też "zwykłe" samogłoski?


Post został pochwalony 0 razy
Powrót do góry
Zobacz profil autora
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
pittmirg




Dołączył: 27 Lut 2007
Posty: 2382
Przeczytał: 0 tematów

Pomógł: 38 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Z grodu nad Sołą

PostWysłany: Pon 9:04, 19 Maj 2008    Temat postu:

Jak na razie ä, ö pochodzą z PS *a, *o przed sylabą z samogłoską przednią, innymi słowy przed spółgłoską spalatalizowaną (może nawet lepszy opis biorąc pod uwagę późnoprasłowiańskie /ča/ et al). Innym ich źródłem są zwokalizowane jery *ь, *ъ w tych samych warunkach, co podałem, a w przypadku ä także wzdłużone *ě.
W zasadzie PS *e też uległo przegłosowi, dając i.
ü pochodzi z PS *y, które nie uległo redukcji ani się nie zdyftongizowało, sporadycznie również z *u między dwoma spalatalizowanymi spółgłoskami (dial. lüdĕ), jak również ze ściągniętego średniorańskiego długiego ö: (np. radüst).
Dyftong oy, wywodzi się m.in. z prasłowiańskiego *y, które uległo dyftongizacji (jej mechanizm inny niż w drzewiańskopołabskim), ze średniorańskiego nieściągniętego ö:, a także z grup typu PS *ojь, *ajь, *ъjь.

Nie wiem co rozumiesz przez "zwykłe" samogłoski; w każdym razie mechanizm powstawania tych "umlautów" był inny niż w drzewiańskopołabskim, gdzie zdaje się ö, ü wywodzą się z PS *o.


Post został pochwalony 0 razy

Ostatnio zmieniony przez pittmirg dnia Pon 9:17, 19 Maj 2008, w całości zmieniany 2 razy
Powrót do góry
Zobacz profil autora
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
Toivo




Dołączył: 25 Mar 2008
Posty: 1049
Przeczytał: 0 tematów

Pomógł: 12 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Wrocław

PostWysłany: Pon 11:11, 19 Maj 2008    Temat postu:

pittmirg napisał:
Nie wiem co rozumiesz przez "zwykłe" samogłoski; w każdym razie mechanizm powstawania tych "umlautów" był inny niż w drzewiańskopołabskim, gdzie zdaje się ö, ü wywodzą się z PS *o.


Chodziło mi o to, czy w jakiś sposób gramatycznie odpowiadają one a, o, u, jak np. w niemieckim (der Bruder - die Brüder, das Haus - die Häuser itp. - przegłos), bo oczywiście o harmonię wokaliczną języka nie podejrzewam. Czy też są to "zwykłe" samogłoski w tym sensie, że we współczesnej gramatyce nie mają żadnego związku z a, o, u.


Post został pochwalony 0 razy
Powrót do góry
Zobacz profil autora
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
pittmirg




Dołączył: 27 Lut 2007
Posty: 2382
Przeczytał: 0 tematów

Pomógł: 38 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Z grodu nad Sołą

PostWysłany: Pon 13:55, 19 Maj 2008    Temat postu:

Tak, są oczywiście tego typu alternacje (choć niektóre mogły zostać wyrównane).

M. stopă (M. l.mn. stopĕ), C./Msc. stöpĕ "stopa, stopy, stopie"

2pl mözitĕ, 3pl mogum "możecie, mogą".


Post został pochwalony 0 razy
Powrót do góry
Zobacz profil autora
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
pittmirg




Dołączył: 27 Lut 2007
Posty: 2382
Przeczytał: 0 tematów

Pomógł: 38 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Z grodu nad Sołą

PostWysłany: Wto 11:20, 17 Cze 2008    Temat postu:

Zarys kluczowych procesów fonetycznych w rozwoju rańskiego z prasł.

Kod:

- przestawka w nagłosie przed spółgłoską:

*or > ro (nie pod akutem)
     > ra (pod akutem)

*ol > lo (nie pod akutem)
     > la (pod akutem)

- przestawka między spółgłoskami:

*or > ar
*er > re (jednak po š, ž, č, ǯ oraz w niektórych przyimkach przeszło w *ьr)
*ol > lo (wyjątkowo dało "al" w paru wyrazach)
*el > lo

- przegłos lechicki

*ě, e, ę > a, o, ǫ (przed zębowymi twardymi)

proces ten zaszedł więc konsekwentniej niż w drzewiańskopołabskim, gdzie widzimy formy typu med "miód" czy breza "brzoza", ale bjole "biały"

- zanik słabych jerów, oprócz jerów w pierwszej sylabie wielu wyrazów, które rozwijały się jak mocne - zapewne wskutek wczesnej retrakcji akcentu.

wzdłużenie zastępcze samogłosek, z których część uległa potem dyftongizacji (długie samogłoski pochodziły też z innych źródeł):

i:, y:, u: > ai, oi (> öü = <oy>), au
ь̥, ъ̥ > a, o
a: > å (/ɒ/)
ě: >  ä

- nie będę tu opisywać rozwoju "dyftongów" *ьr, ъr, ьl, ъl nad którym jeszcze myślę

- niektóre samogłoski uległy umlautowi przed spalatalizowanymi sp.:

a > ä
o, o: > ö, ö: (> öü)
e > i

- krótkie *ě > e

- *g > /ɣ/ (w wielu pozycjach)

 - *tj, dj > c,  ʒ

- depalatalizacja spółgłosek (nie wdaję się tu w detale);

č, š, ž, ǯ > c, s, z, ʒ

- redukcja samogłosek, szczególnie w wygłosie

- *ę > ą, *ǫ > ų ; dalej rozkład na grupy typu "samogłoska ustna + spółgłoska nosowa" lub utrata nasalizacji

- r > /ʀ/



Stosowałem w wielu miejscach słowiański alfabet fonetyczny; IPA jest zaznaczona przez slashe


Post został pochwalony 0 razy

Ostatnio zmieniony przez pittmirg dnia Wto 11:27, 17 Cze 2008, w całości zmieniany 1 raz
Powrót do góry
Zobacz profil autora
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
Toivo




Dołączył: 25 Mar 2008
Posty: 1049
Przeczytał: 0 tematów

Pomógł: 12 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Wrocław

PostWysłany: Wto 14:13, 17 Cze 2008    Temat postu:

Skąd bierzesz informacje o prasłowiańskim? Potrzebowałbym zrobić takie samo coś dla mojego języka słowiańskiego, ale nie znam się na tyle.

Post został pochwalony 0 razy
Powrót do góry
Zobacz profil autora
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
pittmirg




Dołączył: 27 Lut 2007
Posty: 2382
Przeczytał: 0 tematów

Pomógł: 38 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Z grodu nad Sołą

PostWysłany: Wto 16:23, 17 Cze 2008    Temat postu:

Jak dotąd głównie [link widoczny dla zalogowanych], [link widoczny dla zalogowanych], [link widoczny dla zalogowanych], i [link widoczny dla zalogowanych] (uwaga: zdarzają się błędy jak to na wiki). [edit]ach, jeszcze jest [link widoczny dla zalogowanych] i [link widoczny dla zalogowanych].[/edit]

Post został pochwalony 0 razy

Ostatnio zmieniony przez pittmirg dnia Wto 16:34, 17 Cze 2008, w całości zmieniany 2 razy
Powrót do góry
Zobacz profil autora
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
bandziol20




Dołączył: 22 Maj 2008
Posty: 2371
Przeczytał: 0 tematów

Pomógł: 24 razy
Ostrzeżeń: 0/5

PostWysłany: Czw 20:04, 03 Lip 2008    Temat postu:

świetny tekst. czy w tworzeniu języka opierasz się na jakichś innych językach słowiańskich, a konkretnie interesuje mnie kaszubski albo dolnołużycki ?

Post został pochwalony 0 razy
Powrót do góry
Zobacz profil autora
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
pittmirg




Dołączył: 27 Lut 2007
Posty: 2382
Przeczytał: 0 tematów

Pomógł: 38 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Z grodu nad Sołą

PostWysłany: Pią 17:06, 04 Lip 2008    Temat postu:

bandziol20 napisał:
świetny tekst. czy w tworzeniu języka opierasz się na jakichś innych językach słowiańskich, a konkretnie interesuje mnie kaszubski albo dolnołużycki ?


A jak sądzisz patrząc na przykładowe teksty? Jak ujawnię trochę więcej gramatyki (i może słówek, chociaż z tym mi zawsze ciężko idzie), myślę że również będzie widać moje inspiracje.

Takie sobie zdanie:

Naichta ne să neme polnüme jadrama warcona. "Nikt nie wrócił z pełnymi sieciami"; wersja minimalno-diakrytyczna Wink

W sumie, jak powiedziałem, bliżej temu do połabskiego niż do łużyckich, co nie znaczy że parę razy nie konsultowałem dostępnych w sieci materiałów o nich.


Post został pochwalony 0 razy

Ostatnio zmieniony przez pittmirg dnia Pią 17:07, 04 Lip 2008, w całości zmieniany 1 raz
Powrót do góry
Zobacz profil autora
Wyświetl posty z ostatnich:   
To forum jest zablokowane, nie możesz pisać dodawać ani zmieniać na nim czegokolwiek   Ten temat jest zablokowany bez możliwości zmiany postów lub pisania odpowiedzi    Forum Conlanger Strona Główna -> Conlangi Wszystkie czasy w strefie GMT
Strona 1 z 1

 
Skocz do:  
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach

fora.pl - załóż własne forum dyskusyjne za darmo
Powered by phpBB © 2001, 2005 phpBB Group
Regulamin