Conlanger

Maxz

Cześć!

Mam pytanie:

O co chodzi?!

Czytałem już [link widoczny dla zalogowanych], ale i tak nie wiele kumam. Chciałem stworzyć jakiś język akuzatywny, czy ergatywny, ale nie wiem, jak mam zacząć. Nie rozumiem także, o co chodzi ze zdaniami przechodnimi i nieprzechodnimi, i jaka jest między nimi różnica. Sad

Help! Albo jestem jakiś strasznie tępy, albo nie czytam dokładnie, albo to nie jest aż tak strasznie jasno napisame, jak inni mówili. Za wszelkie łopatologiczne wytłumaczenia dziękuję z góry. :wink:

pittmirg

Język akuzatywny (czyli nominatywno-akuzatywny lub mianownikowo-biernikowy) prawdopodobnie stworzyłbyś nie będąc świadomym że to robisz, ponieważ wszystkie języki europejskie, w tym polski, są z grubsza akuzatywne (no, wyłączając szacowny baskijski).

W języku mianownikowo-biernikowym pacjens czasownika przechodniego (czyli ten z dwóch argumentów, który jest, hm, bardziej bierny, na którym jest wykonywana czynność) jest w typowych zdaniach w bierniku (akuzatywie), natomiast agens czasownika przechodniego (czyli ten, który jest wykonawcą czynności, jest bardziej aktywny) jest w mianowniku, tak samo jak jedyny argument czasownika nieprzechodniego.

Czyli mamy:

Marcin zabija Janka. - zdanie przechodnie, pacjens w bierniku (Janka), agens w mianowniku (Marcin).

Marcin biegnie. - zdanie nieprzechodnie, jedyny argument w mianowniku.

Co ilustruje obrazek:

A - agens, P - pacjens, S - argument czasownika nieprzechodniego

W języku ergatywnym (ergatywno-absolutywnym) w zdaniu przechodnim agens jest w przypadku zwanym ergatywem, zaś pacjens jest w przypadku zwanym absolutywem, podobnie jak jedyny argument czasownika nieprzechodniego. Czyli mamy (w pseudo-polskim; ERG-ergatyw, ABS-absolutyw):

Marcin-ERG zabija Janek-ABS
Biegnie Marcin-ABS

Co ilustruje obrazek:

Można to też porównać do strony biernej języków akuzatywnych:

Jacek jest-zabijany przez-Marcina.
Jacek biegnie.

Gdzie przez pełni rolę zbliżoną do ergatywu.

Mówi się, że w języku mianownikowo-biernikowym występuje oś syntaktyczna A-S, którą nazywamy podmiotem. W typowym języku ergatywnym występuje oś syntaktyczna P-S.

Wiele języków ergatywnych nie ma strony biernej (która "promuje" pacjensa do roli podmiotu w językach biernikowych) ale zamiast niej mają strone antypasywną, która "promuje" agensa do roli argumentu w absolutywie.

Maxz

Kumam trochę bardziej... ale:

Czym się różnią zdania przechodnie od nieprzechodnich i jak to rozpoznać (tzn. co mam zrobić, żebym wiedział, czy dane zdanie jest przechodnie, czy nieprzechodnie?).

Eldarion I

Serpentinius

Leto Atryda

Dodam jeszcze, że ASP z podziałem na nominatywne i akuzatywne nie jest jedynym systemem jaki można sobie wyobrazić. [link widoczny dla zalogowanych] jest przykładem systemu zupełnie z innej beczki. Poza tym niektóre języki takie jak chiński w ogóle nie posiadają przypadków, a o znaczeniu decyduje wyłącznie kolejność wyrazów w zdaniu.

Maxz

OK. Trochę mi to pomogło. I jescze pytanko: Co to argument czasownika nieprzechodniego?

pittmirg

Leto Atryda

Serpentinius

Wiem

Nie przemyślałem tego od razu.

Bieganie to czynność wykonywana przez Janka?

Maxz

No, dobra! Mam jeszcz jedno pytanie, o co chodzi z trójdzielnością języka? Słyszałem, że taki termin istnieje, ale nie wiem, co on oznacza. Podobna jest to związane z właśnie z ergatywnością języka.

Za jeszcze bardziej łopatologiczne odpowiedzi,
Z góry dziękuję. Wink

Rémy

BartekChom

Maxz

Rozumiem, że w zdaniu 1. Marcin (w ergatywie) jest zabójcą, a Janek (w ACC... Co to jest ACC?) ofiarą? Tak?

Za to Marcin jako agans zdania nieprzechodniego jest w intransitivusie. Tak? I co to jest za ten przypadek ACC? I co to jest intransitivus, w którym w językach trójdzielnych jest agens zdania nieprzechodniego?

Silmethúlë

Accusativus, polski biernik