Conlanger

varpho

spolegliwy - pierwotnie "można nań polegać". obecnie coraz częściej "uległy"...
oportunistyczny - pierwotnie "bez zasad". obecnie coraz częściej "uparty"...
sakramentarianie - pierwotnie "negujący prawdziwość sakramentu". obecnie coraz częściej "darzący sakrament wielkim szacunkiem"... [przynajmniej po angielsku]

Mścisław Ruthenia

Oportunizm to nie jest przypadkiem wyrzekanie się własnych zasad w celu osiągnięcia korzyści?

varpho

bandziol20

Oczywiście skojarzenia dźwiękowe 'uparty', 'oporu' z 'oportunistą', są tu jak najbardziej na miejscu, moim zdaniem jednak leży tu jeszcze jedna przyczyna.
Otóż myślę, że to pojęcie 'oportunista' = człowiek bez zasad, kierujący się własną doraźną korzyścią, mogło tak wyewoluować na gruncie doświadczeń z ustrojem minionym, gdzie mianem oportunisty przez czynniki oficjalne, prasę, radio był określany ten, kto nie dołączał do kolektywu, zachowywał się aspołecznie, wypatrywał tylko własnej korzyści, a jeśli tylko zadanie wymagało poświęcenia, nie dawało widoków na karierę, szybkie profity, zmykał czym prędzej ze wspólnego frontu pracy, wymigiwał się od wszelkich prac społecznych, a tym samym stawiał się poza nawiasem społeczeństwa socjalistycznego, był sabotażystą, warchołem, pasożytem, osłabiającym tak czy inaczej siłę państwa. Zwykłym ludziom się zwyczajnie zaczął kojarzyć z opozycjonistą.
[link widoczny dla zalogowanych]

kupiec - dziś 'handlarz', kojarzy się bardziej ze stroną sprzedającą, kiedyś 'kupujący' (kupac (hr), kupec (sn) - na 'konsumenta').

varpho

ciekawa teoria, pewnie coś w tym jest.

kolejne:
reklamować - zgłaszać usterkę -> zachwalać

Kwadracik

No to dorzucę angielskie apology: apologia (obrona punktu widzenia) -> przeprosiny.

Dynozaur

chorwacja

Czy takie zjawisko nazywa się "enantiosemia"?

varpho

bandziol20

krewki, dziś zapalczywy, popędliwy, przez skojarzenie z 'krew', niegdyś krefki < krechki ('kruchy', hr. krhak).
rzewny 'płaczliwy, pełen żalu, sentymentalny, ckliwy, rozczulający, roztkliwiający', niegdyś 'ryczący (z gniewu)' od rzwieć* (dawn. rzwać) - ryczeć; cz. řváti, řev 'ryk', řevný protest - głośny, gwałtowny protest.

*Ezop: ona się hnet rozrzewniła — tzn. 'rozzłościła, rozkrzyczała', tamże : lew gniewny rzewno patrzał' - tzn. 'groźnie', a i jeszcze Mączyński podawał rzuję 'ryczę'

pittmirg

Dynozaur

O, jest tez lutość (dzisiaj litość, z czeskiego) pierwotnie "złość", a potem "miłosierdzie" (przez wyrażenie "luto mi jest" = "jest mi źle, przykro").

A co do oportunisty - w ogóle nie rozumiem tego słowa. Ludzie go używają w tak różnych kontekstach, że dla mnie to tylko kolejny wichajster.

bandziol20

parasol - używany raczej w deszczowych okolicznościach przyrody.

chorwacja

Jeśli chodzi o oportunizm według wł.etymologii - oportunizm w sobie łączy trzy warunki:

1.favorevole a un scopo / chorw. svrsihodno (svrhovito plus korisno = praktično) - użyteczność plus celowość
2.che viene al tempo in taglio / okoliczność która pojawia się w odpowiednym momencie, jeszcze w etapie rozwoju, możliwość jej kształtowania
3.secondo il bisogno e desiderio - według naszych potrzeb oraz pragnień

bandziol20