 |
Conlanger
Polskie Forum Językotwórców
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
pittmirg
Dołączył: 27 Lut 2007
Posty: 2382
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 38 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Z grodu nad Sołą
|
 Wysłany: Wto 19:50, 15 Wrz 2009 Temat postu: Osobliwy język dolnołużycki |
|
|
Ostatnio rozgryzłem, że zwyrodniały dłuż. przyimek pla (sic!) jest zapewne ściągnięciem od pódla "obok", a więc związany jest z polskim podle i podług. Dalej natomiast zastanawiam się, skąd wytrzasnęli słowo tola "jednak, ale, [partykuła odpowiadająca niemieckiemu doch!]" oraz czasownik dejaś, dejm "powinno się". Wszelkie domysły mile widziane.
Moje jedyne i mgliste skojarzenia to odpowiednio jakieś to + (d)la i z polskim dziać się. Ale semantyka: hm.
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
 |
|
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
bandziol20
Dołączył: 22 Maj 2008
Posty: 2371
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 24 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Śro 0:33, 16 Wrz 2009 Temat postu: Re: Osobliwy język dolnołużycki |
|
|
| pittmirg napisał: | | Ostatnio rozgryzłem, że zwyrodniały dłuż. przyimek pla (sic!) jest zapewne ściągnięciem od pódla "obok", a więc związany jest z polskim podle i podług. |
W górnołużyckim jest : pódla, pola. 
| Cytat: |
Dalej natomiast zastanawiam się, skąd wytrzasnęli słowo tola "jednak, ale, [partykuła odpowiadająca niemieckiemu doch!]" |
W górnołużyckim jest : tola, tla - 'jednak, przecież, wszelako'
dłuż. togodla (głuż. tohodla) > togdla > togla, todla, tola.
| Cytat: |
czasownik dejaś, dejm "powinno się". |
W górnołużyckim : dyrbjeć (inf.), dyrbju, dyrbješ - 'musieć, mieć powinność'.
W dolnołużyckim derbju redukuje się do derbu, debu, a nawet deb. Potem derbju, a ściślej derbim, skróciło się do dejm, derbiš do dejš a derbi do dej, co pociągnęło za sobą utworzenie nowej, zredukowanej formy bezokolicznika. Z niem. dürfen - ob. mieć pozwolenie, dawn. odczuwać potrzebę, por. darben - odczuwać niedostatek, przymierać głodem
(BTW : Mnie w górnołużyckim zastanawia : 'najebać' i 'porno'  )
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez bandziol20 dnia Śro 16:52, 16 Wrz 2009, w całości zmieniany 4 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Kwadracik
PaleoAdmin
Dołączył: 22 Kwi 2006
Posty: 3731
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 48 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Skierniewice
|
| Wysłany: Śro 2:21, 16 Wrz 2009 Temat postu: |
|
|
Cholernie ciekawe te łużyckie. To akurat o górnołużyckim, ale [link widoczny dla zalogowanych] nadwyraz interesująca: jest zarówno spalatalizowane "rj" [ʀʲ] jak i "ř" [ʃ] które powstało wyłącznie po zwartych. Druga ciekawa rzecz to "hw" wymawiane [f], np. w podanym przykładzie "hwězdnišćo". No i zanik rozróżnienia ć/č wśród użytkowników.
Podoba mi się też cytat z Wikipedii "W lěće 2006 je tam bydliło 1 281 796 ludźi".
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
bandziol20
Dołączył: 22 Maj 2008
Posty: 2371
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 24 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Śro 7:56, 16 Wrz 2009 Temat postu: |
|
|
| Kwadracik napisał: | | jest zarówno spalatalizowane "rj" [ʀʲ] jak i "ř" [ʃ] które powstało wyłącznie po zwartych. |
... a po t wymawiane nawet [c'].
Widać to do dziś w odmianie głuż. wyrazów zakończonych na -tr :
wětr -> Ms. na wětře [ŭėtŕe] a. [ŭėc'e]
kmótr (kum) -> Ms. wo kmótře [kmóc'e] (tż kmoch)
bratr (brat) -> Ms. wo bratře [brac'e], lmn. bratřa [brac'a]
sotra (siostra) -> Ms. wo sotře [soc'e]
kotry (który) ->lmn. kotřy (którzy)
ALE :
dwór -> Ms. na dworje [dŭoŕe]
dźěra (dziura) -> Ms. w dźěrje
bur (chłop) -> lmn. burja
šuler (uczeń) -> lmn. šulerjo
bjedro -> Ms. na bjedrje
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez bandziol20 dnia Śro 8:09, 16 Wrz 2009, w całości zmieniany 2 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
pittmirg
Dołączył: 27 Lut 2007
Posty: 2382
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 38 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Z grodu nad Sołą
|
| Wysłany: Śro 8:30, 16 Wrz 2009 Temat postu: Re: Osobliwy język dolnołużycki |
|
|
| bandziol20 napisał: |
(BTW : Mnie w górnołużyckim zastanawia : 'najebać' i 'porno' ) |
Zdaje się, że u nich samo jebać zmieniło zdeczka znaczenie: na "oszukiwać":
| Kod: |
betrügen jebać, zjebać p, wobšudźić p, wobšudźeć, wobšudźować, selt. wojebać p, wujebać p
|
Najebać to bodajże... pomimo. Rzeczywiście interesujące. Choć w potocznym polskim występują podobne użycia.
Porno "obok" ma oboczną formę pornjo i jakoby przestarzałe poruno, porunjo. Wszelako nie jest dla mnie zbyt oczywiste, skądżeż mogło się to wziąś'. [EDIT] Jeżeli przetłumaczyć to jako im Vergleich, tj. "w porównaniu do", może z jakiegoś *porowno?[/EDIT]
A patrz to najwyraźniej "hlej"
| Kod: |
siehe dort - hlej tam |
Korzystałem z boehmak.de
| Kwadracik napisał: | | Cholernie ciekawe te łużyckie. To akurat o górnołużyckim, ale fonologia nadwyraz interesująca: jest zarówno spalatalizowane "rj" [ʀʲ] jak i "ř" [ʃ] które powstało wyłącznie po zwartych. Druga ciekawa rzecz to "hw" wymawiane [f], np. w podanym przykładzie "hwězdnišćo". No i zanik rozróżnienia ć/č wśród użytkowników. |
Mi się podoba też istnienie przydechowej miękkopodniebiennej z prasł. *x w niektórych wyrazach.
| bandziol20 napisał: |
bur (chłop) -> lmn. burja |
Nota bene, podobnie funkcjonuje zbliżone zapożyczenie w kaszubskim: gbùr "gospodarz". W pl znaczenie, jak widać, nieco oddryfowało od tego.
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez pittmirg dnia Śro 8:37, 16 Wrz 2009, w całości zmieniany 2 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
bandziol20
Dołączył: 22 Maj 2008
Posty: 2371
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 24 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Śro 8:51, 16 Wrz 2009 Temat postu: Re: Osobliwy język dolnołużycki |
|
|
| pittmirg napisał: |
Porno "obok" ma oboczną formę pornjo i jakoby przestarzałe poruno, porunjo. |
No
porno - obok, ale także : równolegle, zgodnie z , według, podług,(po)mimo, w porównaniu do ... ; ~ sebi - obok siebie, względem siebie
Porównaj  :
runje - (akuratnje) akurat, właśnie
runje tak - tak samo, równie, również, podobnie
runje tak wjele, runje telko - tyle samo
runjewon - prosto, na wprost; po prostu, wprost
runy - prosty, równy
z Obersorbisches Textkorpus na:
[link widoczny dla zalogowanych]
| Cytat: |
A patrz to najwyraźniej "hlej" |
A po słoweńsku : glej ! od gledati
| Cytat: | | podobnie funkcjonuje zbliżone zapożyczenie w kaszubskim: gbùr "gospodarz". |
Pewnie od Bauer, Gebauer
| Cytat: |
W pl znaczenie, jak widać, nieco oddryfowało od tego. |
Czy daleko ? Zawsze był z niego kmiotek i wieśniak !
IMO : skojarzenie z 'gruby' - nieokrzesany, bez ogłady dało gbur = grubianin
EDIT :
| Kwadracik napisał: |
Druga ciekawa rzecz to "hw" wymawiane [f], np. w podanym przykładzie "hwězdnišćo". No i zanik rozróżnienia ć/č wśród użytkowników. |
Nie mniej ciekawa sprawa to występowanie wariantywne dźwięków [f], [v] zamiast [ŭ], a raczej [w] (w tym : z pierw. *ł) np.
łhać [fač'] łgać
zełharnosć [zevarnosč'] kłamliwość, łgarstwo, fałsz.
Jako żywo przypomina mi to ukr. був [buf] był.
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez bandziol20 dnia Śro 15:16, 16 Wrz 2009, w całości zmieniany 9 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
pittmirg
Dołączył: 27 Lut 2007
Posty: 2382
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 38 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Z grodu nad Sołą
|
| Wysłany: Śro 11:51, 16 Wrz 2009 Temat postu: Re: Osobliwy język dolnołużycki |
|
|
| bandziol20 napisał: |
W górnołużyckim jest : tola, tla - 'jednak, przecież, wszelako'
dłuż. togodla (głuż. tohodla) > togdla > togla, todla, tola.
|
Swoją drogą, ciekawe, czy jakikolwiek współczesny słowiański zachował postpozycyjne dla.
| Cytat: |
Pewnie od Bauer, Gebauer |
Albo, co nieco b-j prawdopodobne, od wcześniejszego (ge)būr.
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Timpul
Dołączył: 02 Paź 2006
Posty: 449
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 11 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Śro 12:43, 16 Wrz 2009 Temat postu: |
|
|
| Cytat: |
Swoją drogą, ciekawe, czy jakikolwiek współczesny słowiański zachował postpozycyjne dla.
|
W górnołużyckim dla oznacza "z powodu", "przez", "w wyniku", np. horcoty dla - przez upał. Polskie "dla" to u nich za.
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
bandziol20
Dołączył: 22 Maj 2008
Posty: 2371
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 24 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Śro 12:49, 16 Wrz 2009 Temat postu: Re: Osobliwy język dolnołużycki |
|
|
Przyimek dla jest w językach słowiańskich ewenementem : nieomal jedynym znanym dziś przykładem pierwotnej postpozycji.
Obok niego w scs. postpozycyjnie występował jeszcze "radi".
Jest to wyłączna własność Irańczyków i Słowian, a znaczy właśnie 'wobec, dla'; stsł. radi, stpers. rādiy. Możemy tu zauważyć zupełną zgodność: rosyjskiemu бога ради odpowiada staroperskie bagahya-rādiy.
Czasami mówi się jeszcze o "gwoli" jako także takim przyimku postpozycyjnym.
| Cytat: |
Albo, co nieco b-j prawdopodobne, od wcześniejszego (ge)būr. |
Albo od Geh, Bauer ! (Idź, chłopie !), jako tłumaczył L. van Beethoven. 
EDIT : w głuż. też božedla ! w dłuż. bogala ! (por. pol. gw. o la boga ! )
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez bandziol20 dnia Śro 13:11, 16 Wrz 2009, w całości zmieniany 6 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Dynozaur
Gniewny preskryptywista
Dołączył: 01 Paź 2008
Posty: 2119
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 25 razy
Ostrzeżeń: 1/5
|
| Wysłany: Pią 19:35, 18 Wrz 2009 Temat postu: |
|
|
Intrygowały mnie zawsze te łużyckie języki. Wśród słowiańskich wydają się niezwykle unikalne, ale także na swój sposób archaiczne. Jak tam się ma kategorja liczby podwójnej? Mocno się trzyma, czy zaczyna zanikać?
Swoją drogą, trzeba te języki ratować. Nie chcę, by zastąpiło je coś tak szkaradnego, jak niemiecki. Trza Łużyce wziąć pod polskie skrzydło, jak za Chrobrego!
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez Dynozaur dnia Pią 19:36, 18 Wrz 2009, w całości zmieniany 1 raz
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Silmethúlë
Dołączył: 18 Paź 2005
Posty: 1767
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 28 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Droga Mleczna, Układ Słoneczny, Ziemia, Unia Europejska, Polska
|
| Wysłany: Pią 19:36, 18 Wrz 2009 Temat postu: |
|
|
Górnołużycki jeszcze ma się całkiem nieźle, w niektórych miejscowościach prawie się po niemiecku nie mówi, bo dominuje "sorbski"... Ale dolnołużycki, z tego co ja wiem, praktycznie już zniknął.
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
bandziol20
Dołączył: 22 Maj 2008
Posty: 2371
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 24 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Śro 9:36, 11 Lis 2009 Temat postu: |
|
|
Czy ktoś ma jakiś dobry link do gramatyki języka dolno- względnie górnołużyckiego ?
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Toivo
Dołączył: 25 Mar 2008
Posty: 1049
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 12 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Wrocław
|
| Wysłany: Pią 16:50, 13 Lis 2009 Temat postu: Re: Osobliwy język dolnołużycki |
|
|
| bandziol20 napisał: | | pittmirg napisał: |
A patrz to najwyraźniej "hlej" |
A po słoweńsku : glej ! od gledati |
Czy czeskie "na shledanou" ma z tym coś wspólnego?
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez Toivo dnia Pią 16:52, 13 Lis 2009, w całości zmieniany 1 raz
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
bandziol20
Dołączył: 22 Maj 2008
Posty: 2371
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 24 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Pią 20:54, 13 Lis 2009 Temat postu: |
|
|
No... rdzeń -hled- (ps. *-ględ-) 
Na shledanou - czyli po niem. Auf Wiedersehen !
ładnie zakonserwowany imiesłów przymiotnikowy rodzaju żeńskiego w bierniku
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Dynozaur
Gniewny preskryptywista
Dołączył: 01 Paź 2008
Posty: 2119
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 25 razy
Ostrzeżeń: 1/5
|
| Wysłany: Wto 19:35, 17 Lis 2009 Temat postu: |
|
|
Z tego co mi wiadomo (Geonames i internetowy słownik dolnołużycko-niemiecki), to w dolnołużyckim istnieją słowiańskie nazwy na trzy planety:
Merkury to Slobranicka
Wenus to Zernicka
Saturn to Pódwobrycka
Skąd to się mogło wzjąć?
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez Dynozaur dnia Wto 19:42, 17 Lis 2009, w całości zmieniany 1 raz
|
|
| Powrót do góry |
|
|
|
|
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
|
fora.pl - załóż własne forum dyskusyjne za darmo
Powered by phpBB © 2001, 2005 phpBB Group
|
FAQ
Szukaj
Użytkownicy
Grupy
Galerie
Rejestracja
Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości
Zaloguj
