Conlanger

bandziol20

IMO - bardzo popularny akronim, czyli skrót od pierwszych liter "in my (honest) opinion" - tzn. moim (skromnym) zdaniem ( MSZ Smile

)
Ciekawostką jest fakt, że imo znali średniowieczni skrybowie łacińscy;
Immo a. imo - nieco oporny w tłumaczeniu na polski, odpowiada w encyklopediach prawnych naszemu "a raczej"; wygląda na to, że w staropolskim najwłaściwszym odpowiednikiem byłoby... więc Razz

( fatum

)
W późniejszych czasach przeprawiano immo na trochę mdłe "vel" - słówko pozbawione "korektywnego" charakteru.

Tymczasem w staropolszczyźnie XVI - XVII panowała, zupełnie jak dzisiaj, moda na imo. Uważano je za wykwintniejszą formę od mimo. Ulegali jej nawet tacy wielcy pisarze jak Łukasz Górnicki i Jan Kochanowski.

Z tej strony o Tęczyński ! twój wiek będzie długi,
Jako cię kolwiek nagle, imo twe zasługi,
Sroga, nieubłagana śmierć opanowała,
A bieg twojej młodości zawistnie przerwała.
(J. Kochanowski)
Imo osobę sędziego muszą być dwie osobie u sądu: tego co skarży, i co odpor daie. (tu : oprócz)
Pan lasa iechał do domu imo swóy las, a słyszał, że w lesie rąbią.
czemu ią [winnicę] tárgáią / Którzy w drógę kolwiek idąc imo nie mijáią ? (Psałterz Dawidów)

Samo mimo (a. imo) było pierwotnie przysłówkiem utworzonym za pomocą sufiksu -mo od czasownika minąć, mijać.
Dosłownie znaczyło : mijając, omijając, pomijając ( pomimo).
Z tego samego rdzenia wywodzi się i miły i miłość; w czeskim do dziś milost - łaska, a laska - miłość.
Jeśli dziś odbywałby się turniej rycerski, to pokonany polski rycerz wołałby : Łaski ! podczas gdy czeski : Milosti ! Razz

Przysłówkowe znaczenie "mimo" odnotowuje na szarym końcu nawet SJP :
3. daw. przysłówek towarzyszący czasownikom oznaczającym mijanie, przechodzenie obok czegoś; nie opodal, niedaleko, blisko, obok;
Przejść przejechać mimo.
Kula nie drasnęła go, przeszła mimo.
biblijne :
Siedział ślepy wedle drogi, powiedzieli mu, iż Jezus mimo idzie. (mimo idzie - przechodzi)
Źle, kiedy musisz od mimo idących słyszeć : począł budować a nie mógł dokonać. (dokonać - ukończyć)

Tak jak "obok", "mimo" płynnie stawało się też przyimkiem; łączył się początkowo nie z dopełniaczem, ale z biernikiem :
mimo słuszność, oczy, uszy

Puścić mimo się a. mimo uszy - nie dbać nic na co, nie zwracać uwagi na co
Wiele jest rzeczy, które czasem panowie przeględać muszą, a wiele mimo się puszczać, iakoby nie widzieli, a nie słyszeli.
Harde mowy mimo się puściła.
Wielka hańba twoia, ieśli ten policzek mimo się puścisz bez pomsty.
Młodsi boiaźń zadali hetmanowi; ale on to mimo uszu puszczał i bitwę odwlekł. (zadali - zarzucali)
Tobie z ust, a iemu mimo uszy szust. (przysłowie) tj. (słowa) na wiatr, ktoś słucha nie słuchając, mów ty ścienie
Mimo te wszystkie wstręty i niestałość, znam, że mię kochasz.
Głupstwo iest, żenić się z panienką, mimo iey chęci.
Jabłko Parys gładkiey, mimo cnotliwsze, Wenerze przysądza.

Z czasem zaczęło się używać dopełniacza, np. :
mimo pory - nie w porę

XIX-wieczna gramatyka pouczała, że mimo i pomimo "dwoma spadkami (tj. przypadkami) rządzą".
Uźycie przypadku rozstrzygano następująco : Kładą się z dopełniaczem po słowach poruszenia, a wtedy znaczą mijanie, np.
przejechał mimo Warszawy, mimo Lublina, mimo wsi, mimo kościoła.
Mówi się jednak mimo uszy ( B. l.podw.) a. mimo uszu ( D. l. podw.)
Z dopełniaczem zaś lub biernikiem, wtedy tylko stać mogą , kiedy ich w znaczeniu "bez względu na to" używamy, np.
Mimo wielkiéj pilności ( mimo wielką pilność) żadnego nie uczynił postępu;
Mimo tego a. mimo to); pomimo starania a. pomimo staranie; pomimo méj woli a. pomimo moję wolą Razz

pittmirg

Dla mnie "mimo" z biernikiem jest akceptowalne chyba tylko w zamrożonych wyrażeniach typu "mimo to" (chociaż częste jest też zregularyzowane "mimo tego"), "mimo wszystko".
Poza tym, dzisiaj to "przestrzenne" znaczenie typu "przejeżdzać mimo czegoś" zanikło, wyparte przez "obok".

bandziol20

jasne. zdaję sobie z tego sprawę. tylko że mimo zawierało w sobie jeszcze wyróżnik ruchu: mimo = mijając obok Cool

bandziol20

W rosyjskim :
мимо - I przysł. mimo, obok, koło; попадать ~ - chybiać
мимо - II przyimek (+D) mimo, obok, koło; пройти ~ дома - przejść mimo (obok / koło) domu
пропустить мимо ушей - puścić mimo uszu
мимоездом - pot. przejazdem; (por. stpol. mimojazdą - po drodze, podczas jazdy) Smile

czyli standard... Razz

pittmirg

bandziol20

bandziol20

tak na marginesie ( a może tak naprawdę w centrum Razz

) zastanawia mnie to ten rozbrat znaczeń więc w języku polskim a w języku chorwackim, choć wywodzą się od tej samej podstawy etymologicznej i pełnią tę samą funkcję jako spójniki.
w polskim to coś "więcej" jest rozumiane jako wniosek, który powstaje jako konsekwencja z przesłanek w zdaniu poprzedzającym, ale jest czymś innym od zwykłej sumy przesłanek. ( jak dziecko to nie to samo co jego rodzice, choć od nich obojga pochodzi.)
w chorwackim to coś "więcej" jest rozumiane jako dodatkowa okoliczność, która może zmienić interpretację tego, co wyraża zdanie uprzedzające; czyli takie wyraźne zastrzeżenie, z którym trzeba się liczyć, pomimo że zdanie uprzedzające twierdzi o rzeczywistości to a to. Pod tym względem przypomina mi postać polskiego : z-tym-że ( czekać tylko kiedy Polacy zaczną pisać "stymże" w znaczeniu "ale").
(Nie chodzi o zdania typu :
Czy zgadzasz się z tym, że media są przyczyną agresji w szkole ?
ale :
Melodia Mgieł Nocnych, z tym że nie melodia, widok , nie mgieł, a chmur i nie nocnych, a za dnia. Poza tym wszystko się zgadza.( opis pod zdjęciem w górach)

( Oczywiście wszystkie te tłumaczenia owego "więcej" są jasne, logiczne i naturalne zawsze post, nigdy ante factum Smile

Innymi słowy : Można wytłumaczyć, dlaczego tak a tak jest, ale nie można przewidzieć, jak to będzie)

bandziol20

Kiedyś oglądając świętą wojnę z przygodami Huberta Dwornioka, zauważyłem że Ślunzacy posługują się spójnika "zaś" w znaczeniu "znowu". Ktoś wie coś w tym temacie ?

Leto Atryda

Może to skrócona forma staropolskiego zasię?

pittmirg

kmitko

Ja tak mówię: "zaś padze" (znowu pada), zasieś tu prziszoł (znowu tu przyszedłeś). Ale ciekawi mnie inna sprawa: mówię też "weznyć cóś na zaś" w znaczeniu "odłożyć coś na później". Ktoś wie, skąd się wzięło takie wyrażenie?

Artaxes

bandziol20

"wziąść" wzięło się Razz

na wzór do innych jednosylabowych czasowników typu trząść, siąść; po prostu zwykli ludzie nie kojarzą łączności z archaicznym czasownikiem jąć (obocznie do imać); ale to tak offtopic Mad

"na zaś" - też słyszałem i wogle fajnie się dowiedzieć, że zwykli ludzie używają zaś w powszednim języku;
chodziło mi o jakieś wytłumaczenie; stpol. zasię ? możliwe, muszę sprawdzić; sam sądziłem że ma to coś wspólnego z : do siego roku.

Kwadracik

bandziol20

muszę przyznać, że nolik miał rację z tym zasię, czyli etymologicznie "za siebie".
okazuje się, że już w stpol. zasię występuje w znaczeniu 'znów, na powrót, z powrotem, nadal' ( XVI-XIX w.), a także w znaczeniu wtórnym 'potem'.
'na zaś' znaczyłoby w takim razie 'na potem'.
J. Kochanowski posługiwał się właśnie tym skróconym zaś, natomiast Rej używał niemal wyłącznie zasię.
Co ciekawe, zasię znaczyło dodatkowo : wara, precz. np. w zwrotach :
tobie zasię do tego, wam zasię do mnie

Zasię chłopcy, zasię,
kupiłem se Kasię,
Dałem krajcar za nią,
nie patrzcie mi na nią.