Conlanger

Kwadracik

palec - paluch - paluszek (1)
malec - maluch - maluszek (1)
*koża - kożuch - kożuszek (2)
*jabło - jabłko - *jabłucho - jabłuszko (3)
cyc(ek) - *cycuch - cycuszek (3)
garnek - *garnuch - garnuszek (3)
kaczka - kaczucha - kaczuszka (1)
dzban - dzbanek - *dzbanuch - dzbanuszek (3)
jemioła - *jemiołucha - jemiołuszka (4)
kopcić - kopciuch - kopciuszek (2)

(1) Formy pochodne zakończone zarówno na -uch jak i -uszk, z których pochodna z -uch oznacza zgrubienie, a -uszka zdrobnienie.
(2) Formy z -uch i -uszk, ale -uch jest odsunięte znaczeniowo od formy podstawowej, a -uszka to zdrobnienie.
(3) Bez form z -uch, ale z -uszk.
(4) Forma z -uszk, odsunięta znaczeniowo od formy podstawowej, bez formy z -uch.

Eeee - gdzie tu jakiś sens i kto ma więcej przykładów? :)

Ps. Forma palec - paluch (*palcuch) wskazuje na złożenie słowa "pal-ec", podobnie jak "mal-ec".

bandziol20

ale o co chodzi ? Very Happy

-uch obecnie tworzy zgrubienia i to silnie nacechowane emocjonalnie, takie kordialne Smile

i od nich zdrobnienie :
-uch+'ek -> -uszek
kłamca - kłamczuch - kłamczuszek
serce - serducho - serduszko
kopeć (arch.) - kopciuch - kopciuszek

inne :
fartuch - fartuszek
ciuchy - ciuszki

Kwadracik

Chodzi o to, że nie ma formy np. "garnuch", a "garnuszek" jak najbardziej.

Mścisław Ruthenia

Mateusz-> Mateuszek ^^

Kwadracik

Eeeee, i co to ma do rzeczy? :/

Rémy

Kwadracik

Okej, "garnuch". Z "dzbanuch" już trochę gorzej. Ale zasadniczo tego typu zgrubień się nie używa - używa się za to ich zdrobnień.

Pamiętałem jeszcze kilka takich "braków" zgrubień, ale oczywiście zapomniałem. Zwykle to albo części ciała albo jakieś podstawowe narzędzia kuchenne.

bandziol20

no cóż : można przyjąć, że od razu była dodawana forma -uszek bez pośrednictwa -uch, który dopiero później sobie ewentualnie "dotwarzano";
imo działa tu swoiste sprzężenie zwrotne;

dawno, dawno temu był tylko formant -uch / -'uch, a zatem tworzono z jego pomocą :
stary - staruch, leń - leniuch, miasto - mieszczuch, zmarzły - zmarzluch;
wyrazy utworzone za pomocą tego formantu miały (i dziś mają) często charakter pejoratywny;
formacje takie na -ach, -asz, -ich, -isz, -uch, -usz mogły wzmacniać element pieszczotliwości przez przybranie formantu -ek :
Stach - Staszek, Bronisz - Broniszek, Bogusz - Boguszek.

Wyodrębniony z takich właśnie rzeczowników formant -aszek, -iszek, -uszek w końcu zaczął funkcjonować jako samodzielny-niepodzielny formant zdrabniający :
stryjaszek, wujaszek, ojcaszek, braciszek, garnuszek, kwiatuszek.
Apropos :
W Polsce północenej (Wielkopolska, Pomorze, Mazowsze) występuje niekiedy -yszek, np. chłopyszek, dzbanyszek, wianyszek. Z nim powiązany jest też -yś - chłopyś.

Stąd też wydaje mi się np., że mogło zrazu powstać "serduszko", a dopiero później zgrubienie od tego, czyli "serducho", czyli :
-uszko -> -ucho
Odwrotnie było z łakomczuchem (od dawn. łakomca)- łakomczuszkiem :
-uch -> -uszek (jak rdzeniowe okruch - okruszek);

Apropos : zastanawiające są pieluchy - pieluszki, czy mają coś wspólnego z domowymi pieleszami (które rymują mi się z lemieszami) ? Razz

Kwadracik

No, tu już z sensem prawisz Smile

bandziol20

oj dzięki

Canis

Wy mi powiedzcie, skoro Polska ma taaaaaaaaaaki zasób regionalizmów w różnych jej częściach, to dlaczego jeżdżąc po całej Polsce słyszę ciągle ten sam, standardowy polski, z wyjątkami takimi jak Śląsk - gdzie nie byłem - i góry, gdzie specyficzna mowa jest znana na cały kraj? W (na?) Kaszubach też byłem, bo niedaleko, też mówią po polsku, a ci co mówili po kaszubsku to jakieś same książkowe nolify były : O No i oczywiście 98% tzw. "regionalizmów" to gwara poznańska, mimo że takich samych słów używa się w całym kraju (doktór, motór - nie powiecie mi że to z Poznania, skoro moja babcia tak mówi Evil or Very Mad

!). Więcej różnic to ja widziałem w mniejszej skali, tzn. ja i mój kuzyn z Gdańska używaliśmy innego slangu, ale kur_a, nawet między moim gimnazjum (jedynka = lacz) a moim liceum (jedynka = lampa) były jakieśtam różnice w slangu! A żadnych regionalizmów nigdzie nie widzę! Urojone są czy co : O Nie moge tego pojac

Z tą gwarą poznańską są jakieś jaja, przykłady które widzę z wiki są chyba żartem ("a czemu?" "a co ja za to mogę" "co jest tej" "kapelusz dobrze siedzi" - w slangu to wszystko "siedzi" no ale dobra, te słowa są w Bydgoszczy używane na co dzień i nikt się nie dziwi, widziałem je w użyciu też w innych miastach - "nie wiedziałem sobie rady" <-- wynik zwykłego błędu, tego się nawet nie używa ;o)

bandziol20

się gada, ale nie z obcymi, coby nie wyjść na wieśniaków... Laughing

( a tak poza tym co to za off topic ?)

pittmirg

Artaxes

Kwadracik

Jak to powiedział ktośtam z Białegostoku u Wojewódzkiego, "u mnie to w szkole wyplenili". Cholerni preskryptywiści. Swoją drogą, moi kuzyni ze 'Stoku mają widoczny akcent, przy najmniej jak mam z nimi do czynienia Smile