Conlanger

Za

Niestety, ale potrzeba stworzenia polskiej cyrylicy jest silniejsza ode mnie. Zatem oto prezentuję:

Alfabet rosyjski dość dobrze, w moim mniemaniu rozwiązuje problemy związane z zapisem większości dźwięków, poza tymi typowymi dla polszczyzny. I tutaj właśnie pojawia się mój pomysł zamiany:
ą na ҩ - nawet ładnie wygląda, podobna do ą w alfabecie polskim
ć na ћ - jak w piśmie Serbów
ę na ӗ - nie tylko ładnie kwadratowa, ale też z daszkiem
ł na ў - jak w biełaruskim
ó pozostanie bez zmian, bo ładne
ś na ҫ - bo ładne
ź na ѵ - zupełnie zaprzeczając przeznaczeniu tego znaku w przedrewolucyjnym rosyjskim
dź na ђ - tak jak u Serbów
dż na џ - jak wyżej

Jery są złe.

Hapana Mtu

Za

Hapana Mtu

Za

varpho

Toivo

varpho

Za

varpho

Canis

Dynozaur

Jeżeli kogoś ciekawiło jak wyglądała polska cyrylica, to wyglądała tak:
[link widoczny dla zalogowanych]

Tego djakrytyku, który stoi pod nosówkami chyba w Unicode nie ma. Wygląda trochę jak Tilde Below, ale to nie to samo.

Pojedyncze znaki dla palatałów to zuo. A ta iżyca jako "ź" to już całkowity mrok.

Z tymi serbskimi ć, dź jest taki problem, że nie odpowiadają naszym ć/dź, tylko na ogół w polskim stoi tam c/dz.

Ja, jakbym już musiał zaniechać miękkiego znaku, to zrobiłbym to tak:
ś = ҫ/щ/ԍ
ź = ҙ/җ/ԅ
ć = ҷ/ԏ
dź = no i tu problem - Komi ԃ wymusza ԁ jako "d", może być ten serboszczak w ostateczności...
ń = ң/њ/ԋ
l = љ/ԉ (descenderowe ӆ jest brzydkie, poza tym lepiej, żeby л oznaczało ł, aby było kompatybilnie z innymi językami)
rz = kolejny problem (teoretycznie mogłoby być ԗ gdyby je uznać za ligaturę r-ż, nie r-k. Problem w tym, że to Unicode 5.1)
dz = ѕ/ӡ (to drugie jeżeli na siłę unikamy starosłowiańskich znaków)
dż = џ (albo dwuznak, ale lepiej nie)
h = һ (х to oczywiście "ch")

Rozwiązań lepiej nie mieszać, jak używamy znaków z Komi, to wszędzie powinny być Komi).

To wybaczcie, ja już wolę miękkie znaki. Są czytelne i "kompatybilne" z innymi językami, uzasadnione etymologją.

Kolejny problem to nosówki - są jusy, ale one nie za bardzo pasują z racji tego, że w polskim nosówki się wymieszały. Generalnie robię to tak
ѫ = ę, ѫ́ = ą
ѧ = 'ę/ję, ѧ́ = 'ą/ją (można zamiast ѧ użyć я, wbrew pozorom to typologijnie ta sama litera, tylko w uproszczonym, kursywnym kształcie!)

Mój zeszyt od PO (sic!) z pierwszej klasy liceum jest pełen notatek właśnie w takiej cyrylicy. Jeneralnie pomijałem akcenta akutowe. Tak samo w "ó". Nie tak trudno było się domyślić z kontekstu.

Ze znaków sowieckich nie ma żadnego, który pasowałby do nosówek, nie oszukujmy się...

Cyrylica carska wymyśliła nowy djakrytyk - Dziwne jest to, że "ą" traktuje, jakby było to a nosowe. Myślę, że to po to, by nie było problemu z "ją" - ё̰ wyglądałoby niezgrabnie. Tak czy inaczej, cyrylica carska to porażka.

Kolejny problem - jotowania.

Powinny być, czy nie powinny być?

Jeżeli nie powinny, to jedynym słusznym rozwiązaniem jest używanie ь jako zmiękczenia przed samogłoską (tzw. "krótkie i"), a ј jako półsamogłoski (nie oszukujmy się, йа wygląda gorzej niż ја, cokolwiek o tym znaku by nie powiedzieć)

To może lepiej, żeby te jotowania jednak były? Jeżeli użyliśmy już я na nosówki (moja ortografja z zeszytu od PO ma taki mankament, że używa я obok ѧ), to może być ѣ (w zeszycie od PO używam go zgodnie z etymologją - jako 'a alternujące z 'e), nawet gdyby użyć go dla każdego "ja" byłoby w ok. 50% [1] etymologijnie (ale lepiej nie używać go w obcych słowach typu Marja, kolacja, w tych wypadkach lepiej jotowankę "rozbić"). Ew. może być starocerkiewne ꙗ, ale to znowuż Unicode 5.1.

[1] - dane zmyślone

Kolejny problem to "jo". Rosyjskie ё pasuje, z racji tego, że u nas "jo" to przegłos "je" (z tym, że starszy i na innych zasadach niż ten rosyjski). Ale znowuż, lepiej go nie używać w zapożyczeniach. Ale w takim razie co z "jó"? To zależy od wyjścia, które wybraliśmy dla "ó" (kolejny problem, który pominąłem). Moje preferowane wyjście to ё, о́ i е̋ dla "jó". Problem w tym, że dla dwu ostatnich należy używać combiningów/znaków łacinki dla niepoznaki. W zeszycie od PO pomijam akuty i "jó" zapisuję często jako ё.

Cyrylica carska dla polskiego dla ó używa cyrkumfleksa (dziwna sprawa...). Co zrobiła z "jó" - nie mam pojęcia, nie trafia się na tych skanach.

Nosówki omówiliśmy, "ji" się nie zdarza, co do "ju" wątpliwości nie ma, "jy" jest niemożliwe.

Kolejny problem - niejotujące "e". Э to nowy, brzydki znak. Dobrym wyjściem jest ъ (zwłaszcza dla "e" ruchomego), ale jedynie wtedy, kiedy nie używamy twardych znaków na końcu. Ew. można zrobić taki kompromis - ъ jako "e" w środku wyrazu (a na końcu wyrazu nieme, jeśli tego chcemy), a э na początku, końcu i w zapożyczeniach.

Jednak przy wyborze ъ jako "e" stoi kolejny problem - znak rozdzielający. W wyrazach takich jak "zjazd" jest potrzebny. Teoretycznie można rozbić jotowankę, ale w cyrylicy wolę, żeby pokrewność wyrazu była ewidentna, dlatego np. pisanie зіаздъ, ale ѣзда (zjazd/jazda) to raczej złe wyjście. Może już faktycznie lepiej dać to э...

Jeśli chodzi o mój zeszyt - w tej kwestji jestem szalenie niekonsekwentny.

Kolejny problem - zbitki ze spalatalizowanymi (o ile używamy znaków miękkich). Lepiej nie bawić się w Białorusinów i pisać np. свѣтъ zamiast сьвѣтъ (świat). Pojawia się jednak problem - kiedy można sobie pozwolić na olanie znaku miękkiego, a kiedy nie. I taki problem zadał mi wyraz "ćwiczenie", który w zeszycie na początku napisałem jako твиченье (w końcówkach rzeczowników odczas. piszę -енье, to już etymologja), ale po chwili się zastanowiłem i dopisałem pajeroka (skrybski znak oznaczający ominięty jer). I do dziś nie wiem, czy ten znak jednak powinien być, czy nie. W polskim mamy zarówno zbitki tw' jak i ćw'. Ponadto, cyrylica nie lubi, kiedy wyraz zmienia swoją postać podczas odmiany. Tutaj mam na myśli "jery z kapelusza". Taką sytuację mamy w przypadku np. pismo - piśmie. Pisanie писмо - письме rozwala wszystko. Lepsze rozwiązanie to писмо - писме. Z kontekstu chyba nietrudno się domyślić - "ś" jest tu asymilacją, uważam, że nie powinno się tego pisać.

Jeśli chodzi o "i" - to ja rozwiązałem sprawę prosto - и normalnie, і (decymalne) przed samogłoskami (w "rozbitych" jotowaniach) oraz jotowaniami (jak w przedreformowym rosyjskim). Dla "y" używałem ы chociaż mnie coś w tym znaku nie gra. Bardziej podoba mi się iżyca, ale to już zgaduję estetyka. Ы ma uzasadnienie etymologijne.

A, zrównania ze sobą rz/ż, ch/h, ó/u nie wyobrażam sobie. To kompletnie zepsułoby ortografję cyrylicką, uczyniło ją nieczytelną (zwłaszcza w przypadku "rz"). Alternacje są ważne (chociaż "h" można byłoby się pozbyć, to obcy pasorzyt i z niczym nie alternuje).

No, to chyba pokrótce opisałem ważniejsze przeszkody przy stworzeniu polskiej cyrylicy. Mam nadzieję, że pomogłem.

Feles

[link widoczny dla zalogowanych]

Canis

Pomysł ө jako ó mi się szczerze podoba. Ale ja też się pobawię z combiningami, co ostatnio robię do moich conlangów (np. yüka):

Зажөлц́ гє̃с́ља̃ яз́н́ - ewentualnie зажөлц́ гє̃с́љо̃ яз́н́.

Dynozaur