Conlanger

Canis

Nooblanger orgy. Wszyscy spodziewający się poważnych wpisów o współczesnym języku zapraszam do dalszego czekania... Razz

Odnalazłem swój stary notesik z przeróżnymi notatkami. Trudno mi określić, kiedy w nim pisałem, kiedy zacząłem, a kiedy skończyłem. Istnieje kilka wyróżników pozwalających stwierdzić, kiedy powstały poszczególne wpisy:
- pismo pisane, które zacząłem porzucać za namową psychologów w V klasie podstawówki, w VI nie używałem go już zupełnie, zamiast niego pismo drukowane w obu skalach
- w dalszej części wspomniana lekcja angielskiego, angielski wprowadzono u mnie w III klasie
- na pewnej stronie jest jakieś zadanie domowe z matematyki, a nad nim puste "IVd"; klasa IVd była moją klasą
- pojawiają się daty: 1 I 1994, 23 IV 1999, 27 VI 1999, 14-24 XII 2450 p.n.e, 14 V 1376 p.n.e., 9 VI 586 p.n.e., 1 VIII 1054; pierwsza jest nie tylko nieprawdziwa, ale także (ze względu na pismo) wpisana z niewiadomych powodów później (2002-2005), następne dwie są autentyczne, pozostałe to jakieś daty astronomiczne

Nie wspominałbym jednak o tym dla jaj. W tym bowiem notesiku znajduje się, nie nazwałbym tego słownikiem, ale dość krótka lista apriorycznych słów ahtialańskich z dawnego okresu. Niektóre zwalają z nóg, ale inne są całkiem ciekawe i pewnie zostaną przywrócone do ahtialańskiego.
Jakiś czas temu rozmawiałem z kilkoma dzieciakami przechodzącymi przez etap tworzenia języka. Mam wrażenie, że słowotwórstwo jakim się glosolalicznie posługują do kreacji słów (rodzimi użytkownicy języka polskiego), brzmią mi jakoś podobnie względem tego, co ja robiłem, jak gdyby był tu jakiś szablon. Ale nie rozpisujmy się na temat odczuć czy wrażeń, przejdźmy do konkretów.

Oto lista najciekawszych słów:
- aal (← iloczas)
- aallo
- aaeo (← brak asymilacji samogłosek, zachowana ciągiem do dziś)
- abb
- acca
- accae
- accaf
(...)
- aeo
(...)
- aeou
- agaktix (← brzmi jak typowy wyraz dla wczesnego okresu)
- agax (← j. w.)
- axow (← zwróćcie uwagę na powszechność ks w tamtym czasie)
- bax
- bay (← nie wiadomo, jak czytane, raczej bai)
(...)
- bboneno
- bdae (← por. współczesne pae, tnae, vertusae, ımenlae, kełałdae - wszystkie te słowa były tworzone w różnych okresach współczesnej twórczości (2005-2010) i dopiero dziś zauważam, że finalne "ae" się pojawia, patrząc w słownik widzę, że pojawiało się już wtedy!)
- bffff (← epic)
- bguittx
- bhw (baif, hino, wix) (← sic; co autor chciał przekazać, nie mam bladego pojęcia)
- bia
- bjonde
- Bjonida (imię)
- Bjum (nic) (← jedyne dwa słowa z napisanym znaczeniem, prawdopodobnie to pierwsze przywrócę, ponieważ ładnie brzmi i po tylu latach nadal spełnia reguły ortograficzno-fonetyczne języka)
- cana
- caia
- cdet
- calix
mój faworyt:
- cxxxxx (ostatnie "x" dopisane później nieśmiało, ani nie wiem czemu takie coś, ani czemu później dojebałem jeszcze jedno "x", jakby mało było, pewnie czytało się "tskssssssssssss" Razz

)
- cż (← "ż" jest jedną z różnic, ahtialański nawet koło 2003 w życiu by nie wpadł, by gdzieś umieszczać ż, dż, dz, dź czy ź)

Następna partia, dużo krótsza i ostatnia, była dopisana niewiele później (pewnie miesiąc):
- eaxis (inwersja dyftongu, zauważyłem już to, że niektóre złączenia samogłosek mają tendencję do występowania tylko na początku, a inne na końcu (ea:ae, oa:ao/au, ie:ei/ai/au, jak w nowszych (hoapauvst, ahtialedai, poliedai), zwróciłem na to uwagę, gdy budowałem koniugację, standardowa odmiana gryzła się, choć w środku był tylko dyftong, i tak genoavst nie mogło być genoatu, machinalnie przekręcałem to na genoatau)
- eccokos
- ebocexm

Usunąłem troszkę z tej listy, ale generalnie tak to wyglądało. Starszych źródeł pisanych odnośnie języka, a nie pisma czy conworldu, nie pamiętam, szereg z nich pamiętam jakie były, ale straciłem je lata temu. Zresztą, to nie jedyny notesik jaki miałem, był też jego następca, bo tu zagryzdałem całe 96 kartek, ale zaginął. Tak czy owak, była to ciekawa lekcja historii ahtialańskiego.

Ale oczywiście ahtialański lat 1995 (makracki i w małym stopniu ahtialański mówiony na zasadzie glosolalii, pismo, ortografia), 2000 (jak wcześniej, ale sporo rzeczy wbiło się w pamięć, troszkę spisane, potężne zmiany w conworldach, prawdopodobnie w tym momencie makracki został już totalnie zarzucony), 2005 (gigantyczna reforma, nowe formy, początek określania fonetyki, alfabetu, zasad gramatyki) i 2010 (fleksja, koniec wprowadzania fonemów i początek upraszczania ich, zmiany w sposobie wyrażania myśli, na piśmie notacja datowa, symbole diakrytyczne dla poważnych tekstów, ekspansja hieroglifów) to wszystko cztery nieco inne języki, choć czerpiące z dziedzictwa poprzedników. Także współczesny język, mimo podobieństw, wygląda odmiennie, ale generalnie poczucie "tak, to jest ahtialański" nie zostało nigdy zachwiane, a o to nietrudno.

Feles

Vilén · Gość

Canis

Leto Atryda

varpho

Canis

Feles

Leto Atryda

Doczytałem, ale co ma astronomia do ahtialańskiego ?

Canis

Tak, to na pewno supernowa. Obserwowałem je przez encyklopedię z pasjonującym symulatorem nieba na Win 95, eheheheh. Coś jak Celestia, tylko mniej rozwięnite, sto razy bardziej przejrzyste i w 2D.

@Leto - pomijając conworld nic. Ten notes nie był o języku, za mały byłem na to. Pisałem tam o wszystkim, co mnie ciekawiło, a także gryzmoliłem na potęgę. ;p Daty o 1999 roku są prawidłowe, tzn. wpisane były w tym roku, dzięki czemu można zorientować się, kiedy był tworzony notes.

Co do 1994 - nie sądzę, by to była data powstania makrackiego czy ahtialańskiego. To nie było zdarzenie punktowe tylko dłuższe, rozwijające się. Podejrzewam, że nawet jeśli taka data była znana, to na bank nie wtedy, kiedy powstał wpis.

Feles

[link widoczny dla zalogowanych]. Jak ktoś umie inaczej gdzieś wrzucić, to proszę.

Canis

Dziś omówię zmiany fonetyczne, które zaszły w języku ahtialańskim, i które prawdopodobnie zostaną podpięte pod Reformę-2010.

Zacznijmy od tego, że każdy, kto utworzył język oparty na języku ahtialańskim, stworzył jego dialekt. Istnieje oczywiście dialekt oficjalny zwany ӓљалаі. Nihil novi - o tym mówiłem już od dawna i wydaje mi się, że jest to poprawne.

Jednakże, warto wyróżnić język oficjalny od potocznego. Jak wiadomo, ten drugi skłania się ku upodobnieniom ułatwiającym wymowę. Ahtialański ma jednak rzeczy z zasady niezmienne, jak brak asymilacji samogłosek, co powoduje, że rozrzut samogłoskowy jest w języku potocznym nieraz tak wielki, że właściwie mamy trzy grupy: podobne do a, podobne do o, podobne do i czy ı oraz resztę, czyli centrujące do e. Niektóre z tych przemian zaakceptowałem. Inne nie.

Zacznijmy może od nowości i miejmy to z głowy. Największą rewolucją jest dodanie [ð]. Dodanie bezdźwięcznego dźwięku to pestka, ale dźwięcznego? A jednak.
Jest to spółgłoska neutralna, rzadziej silna. Z tego względu znajdzie miejsce w gramatyce. Ortograficznie zapisywana znakiem "праҙі", czyli "półzetką" ze względu na wygląd, litera ta wygląda jak "Z" z urwanym dołem. W cyrylicy Ҙ ҙ.

[ð] jest bardzo starym dźwiękiem. Mimo pozytywnego nastawienia konsekwentnie go anulowałem. Nie był samodzielny, powstawał z [d] oraz [z] na zasadzie lenicji (osłabienia dźwięku, nie tyle fonologicznie (tylko w [d]), ale wartościowo). [ð] wchodziło mi też w mnóstwo innych conlangów - nawet w aprioryczno-koreański akiyng (ps. to prawda - i tam to zatwierdziłem!!)! Być może [ð] pośrednio odpowiada za taką ilość spółgłosek - bez niego zawsze mi czegoś brakowało.

Następną sierotką, którą się zaopiekowałem, jest dwuznak <dr>, czyli [ʢ]. Ponieważ ten dźwięk zaczął pojawiać się w miejscach, gdzie <dr> by raczej nie wystąpiło, ale [ʢ] owszem, do tego nie wszędzie [dr] → [ʢ] zaszło, wprowadziłem nową literę. Jest to w cyrylicy <1275>.

Dobrze, teraz przejdźmy do zmian.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
W łacince ahtialańskiej: ġ → ḩ. ṭ → ŧ. [ʢ] → ǵ. Znak ji <239> wywalamy kompletnie. Jest zbędny.

Zaadoptowałem do modelu oficjalnego oba podejścia do iloczasu. Obecnie iloczas właściwie nie istnieje, ale można go opcjonalnie nadal wymawiać. Poniższa lista przedstawia wymowę poszczególnych liter:
* a [a], [ɑ] - aa [ʢäː]
* e [ɛ], [e] - ee [æː]
* i [ i ], [i̠] - ī [iˑ] - ii [iː]
* o [ɔ] - oo [ʢoː]
* u [ u ] - uu [ʢu̟ː]
* ı [ɨ̞] - ıı [ɨː]
* ü [ÿ]¹, [y] - üü [ÿː], [yː]
* ö [ə] (mocne, z jajem, nie jak w angielskim) - öö [ɨɛ]
* ů [ɯ] - ůů [ʊː] (naturalnie nie występuje, w zapożyczeniach bywa)
Litera [ʢ] nie oznacza tu spółgłoski, ale ściśnięcie gardła czy krtani (nie wiem czego dokładnie).

¹Jak pisałem na wiki, problem z identyfikacją [ÿ] prześladuje mnie od dłuższego czasu.

W skrócie:
* /a/, /ɑ/ - /ä/ (albo odwrotnie...)
* /ɛ/ - /æː/
* /i/ - /iː/
* /ɔ/ - /oː/
* /u/ - /uː/
* /ɨ̞/ - /ɨː/
* /ÿ/ - /yː/
* /ə/ - /ɨɛ/
* /ɯ/
Długość w drugiej kolumnie samogłosek jest opcjonalna - chcecie to mówcie, nie chcecie, to nie. Proporcje preferencji ustawiłbym na 54% za brakiem iloczasu i 46% za iloczasem.

Generalnie można by to uznać za samogłoskę, w której tył języka jest w pozycji do [y], ale przód jest tak skurczony, że znajduje się w pozycji palatalnej albo nawet retrofleksyjnej, ktoś by powiedział. W praktyce język jest cofnięty za alveolar ridge, ale ściśle do niego przylega, tworząc okrągłą przestrzeń tuż na przedzie, która nadaje brzmienie podobne do [y], choć usta mogą być tak rozwarte jak dusza zapragnie.

Nierzadko [ i ] też jest wymawiane w ten sposób. Oznaczam to [ï].

Ö nawet nie wiedziałem, jak zapisać w IPA. Szukałem symbolu długo wsłuchując się w nagrania. Cóż, wtedy myślałem, że szwa jest słabiutka, że [ɘ] brzmi jak pomiędzy polskimi "e" i "y", a [ɪ] to polskie "y".
Teraz wiem, że schwa zasadniczo może być silna, i w ahtialańskim jest to bardzo mocna samogłoska, która brzmi prawie tak samo jak [ɨ], ale zdecydowanie w stronę "e". Uznałem: ö to mocna schwa. Niech tak będzie.

Mam opory przed wprowadzaniem [m] fortis - z drugiej zaś strony, i tak nie zmienię tu nic w ortografii, podobnie jak [n] fortis i lenis się nie rozróżnia ortograficznie.

ACHTUNG: W KTÓRYMŚ MOMENCIE REFORMY PRZEZ SŁOWNIK PRZEJDZIE HURAGAN. Dojdzie do reformy pisowni niektórych słów, które oprócz ogólnych zasad, to jeszcze same z siebie się pozmieniały. Ponadto, wolę to dostosować do nowej gramatyki, gdy ta się zestali.

I na koniec dla niecierpliwych: heh, reformy powinny być powolne.

Canis

Teraz patrząc na to, właściwie długie ı, "ıı", prawie nie zanika, ale reszta już jak najbardziej. Jeszcze "ee" się broni, no i "ī", ale "ii" już coraz gorzej. Reszta prawie nie występuje w iloczasie. Napisałem jednak bardziej ogólnie, bo nie wiem, co się stanie.

Feles

Canis

Jak "1", pionowa kreska w tej literze jest pionowa. W "Z" zostaje.

Co do minuskuły, sprawa nie jest jeszcze zatwierdzona. Podobnie odnośnie ǵ.