 |
Conlanger
Polskie Forum Językotwórców
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
pittmirg
Dołączył: 27 Lut 2007
Posty: 2382
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 38 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Z grodu nad Sołą
|
 Wysłany: Wto 10:43, 28 Cze 2011 Temat postu: |
|
|
| spitygniew napisał: | | W sprawie "niemego", w felietonie Miodka w "Polska The Times" przeczytałem kolejną teorię co do etymologii. Jak wiadomo, są dwie hipotezy o pochodzeniu "Niemca": od niemości i od nazwy etnicznej Nemetów. Teoria, o której pisał Miodek łączy je: otóż nazwa Niemców ma być pochodzenia etnonomicznego, a od niej z kolei wzięło się słowo "niemy". |
Ja bym wziął to potraktował jako PSM. Mogła być inspiracja jakąś plemienną nazwą, i zastosowano podobny rodzimy rdzeń.
EDIT: chociaż nie, niezbyt tutaj jest ten element semantyczny (mimo że zaistniały efekt semantyczny można sobie zracjonalizować, ale Nemeti znaczyło co innego). Prędzej można by to nazwać etymologią ludową w sensie procesu, co jednak sugerowałoby że było w użyciu jakieś pośrednie "Niemieci" (*nemeti, *němeti?), czego nie wiemy.
---------------------------------------------------------------
Zarówno odpowiedniki wyrazu "Niemiec", jak i wyrazu "niemy" w językach słowiańskich występują też w postaci z nagłosowym m- (miemy, Miemcy). Ciekawe, że w stpol. podobno było i "omienieć". Jeżeli *němъ jest zdysymilowanym kognatem takich indoeuropejskich wyrazów jak łotewskie mēms czy greckie mimos, wówczas trzeba stwierdzić, że oba wyrazy pod względem fonetycznym wykazują analogiczne zachowania w językach słowiańskich (nie wiem jednak, czy jak jakiś dialekt ma "Miemców", to musi mieć "miemy" i na odwrót). Oczywiście może to być wtórne zlanie się wynikające z ludowej etymologii, a nie przesłanka, że oba wyrazy utworzono z tego samego rdzenia.
Uważam, że kwestia nie jest do końca rozstrzygalna, jak to w etymologii często bywa. Jeżeli te wyrazy nawet nie były na początku związane etymologicznie, to trzeba powiedzieć, że w słowiańskich dialektach jako takie zaczęły być wkrótce powszechnie postrzegane. Kontynuanty *němьcь, němъka, němъkyni znaczą również "niemy, niema" w dialektach słowiańskich.
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez pittmirg dnia Śro 12:10, 29 Cze 2011, w całości zmieniany 1 raz
|
|
| Powrót do góry |
|
 |
|
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
pittmirg
Dołączył: 27 Lut 2007
Posty: 2382
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 38 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Z grodu nad Sołą
|
| Wysłany: Śro 20:38, 29 Cze 2011 Temat postu: |
|
|
Czemuż to po polsku jest bagnet a nie bajonet? (Brückner wspomina o jakimś wcześniejszym bajnecie)
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Gość
|
| Wysłany: Śro 23:28, 29 Cze 2011 Temat postu: |
|
|
| pittmirg napisał: | | Czemuż to po polsku jest bagnet a nie bajonet? (Brückner wspomina o jakimś wcześniejszym bajnecie) |
Strzelam, że albo jeneralna hiperkorekcja, albo jakaś zmiana pod wpływem fałszywej etymologii. ~~~~
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
bandziol20
Dołączył: 22 Maj 2008
Posty: 2371
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 24 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Pią 12:39, 01 Lip 2011 Temat postu: |
|
|
| Cytat: | | Czemuż to po polsku jest bagnet a nie bajonet? |
A. Bańkowski łączy z franc. baguette 'prętem, pałeczką' (stąd i bagietka). Nie jest to od rzeczy, bo 'baguette' w języku francuskim nazywano m. in. 'wycior do lufy', ale także pewien rodzaj bagnetu, a mianowicie 'bagnet kłujny' (sztyk).
Do dziś słowo w tej postaci obecne w żargonie żołnierstwa angielskiego : bagonet, baggonet, bagnet itp.Bagonetta (ob. baionetta) ponoć była we Włoszech.
Z żołnierki chyba też dostał się do niektórych gwar angielskich (też amerykańskich), np. w starej śpiewce z Wiltshire :
"A hornet zet in a holler tree,
A proper spiteful twoad was he;
And merrily sung while he did zet -
His sting as sharp as a baggonet"
Anglicy suponują, że -g- od ichniego dagger, bo początkowo bagnet był to szeroki, długi na 30 cm bodziak używany przez muszkieterów zamiast szabli, dopiero pod sam koniec XVII w. zaczął być montowany na lufie.
Bagnet notowany też (z odesłaniem pod bajonet) w starych słownikach duńskich czy szwedzkich.
Polskie poświadczenie dla 'bagnet', jakie najwcześniejsze znajduję, z roku 1785 z tłumaczenia francuskiego dziełka o wojskowości dla terminu bayonnette (!), więc baGnet w polszczyźnie, jak mniemam, musi być sporo wcześniejszy.
Car Piotr I przejął tę nowinkę techniczną z wojsk króla szwedzkiego Karola XII i na krótko na początku XVIII w. w rosyjskim pokazało się : багинет (багонет ?) zastąpione jednak rychło przez typowo niem. штык.
EDIT : Notabene, na gruncie warmińskim w dwóch zapożyczeniach z języka francuskiego pojawiła się niespodziewanie spółgłoska G nie mająca odpowiednika w oryginalnym ich brzmieniu. Chodzi właśnie o wyrazy bilget i bagnet. Niemcy przejęli francuski wyraz billet w oryginalnej pisowni, ale wymawiali go jak Biljet.
W niemieckiej gwarze wschodniopruskiej, ale nie tylko, często występował wymiana J i G*. Tam też powstała postać Bilget, która następnie przeszła do dialektu warmińskiego. Przypuszczam, że podobnie miała się sprawa z francuską nazwą baionette, która również poprzez niemiecką gwarową formę Bagnet przeszła do dialektu warmińskiego.
*por. też w niektórych gwarach niemieckich : ruinieren : rugenieren. W gwarze Berlina dziś jeszcze : rujenieren i rungenieren.
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez bandziol20 dnia Pon 7:01, 01 Sie 2011, w całości zmieniany 13 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
bandziol20
Dołączył: 22 Maj 2008
Posty: 2371
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 24 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Czw 20:20, 07 Lip 2011 Temat postu: |
|
|
Pod hasłem "[link widoczny dla zalogowanych]" znalazłem rzuconą ot tak uwagę :
| Cytat: |
w wielu językach słowo soczewka wywodzi się i brzmi podobnie do soczewicy |
W głowę zachodzę na jakiej zasadzie ustalił się ten związek.
BTW : No i rzeczywiście, w chorwackim leća zawiera w sobie oba te znaczenia.
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez bandziol20 dnia Czw 20:20, 07 Lip 2011, w całości zmieniany 1 raz
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
varpho
Dołączył: 02 Paź 2007
Posty: 1321
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 5 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Tomaszów / Wawa
|
| Wysłany: Czw 20:45, 07 Lip 2011 Temat postu: |
|
|
| bandziol20 napisał: | | W głowę zachodzę na jakiej zasadzie ustalił się ten związek. |
kształtu?
| bandziol20 napisał: | | BTW : No i rzeczywiście, w chorwackim leća zawiera w sobie oba te znaczenia. |
po węgiersku też, nawet podobnie - lencse.
po polsku zresztą też. 
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Kamil M.
PaleoAdmin
Dołączył: 17 Paź 2005
Posty: 528
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 3 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Wto 15:44, 12 Lip 2011 Temat postu: |
|
|
Czy proboszcz ma związek z łac. presbyter (gr. presbyteros)?
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
varpho
Dołączył: 02 Paź 2007
Posty: 1321
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 5 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Tomaszów / Wawa
|
| Wysłany: Wto 17:16, 12 Lip 2011 Temat postu: |
|
|
| Kamil M. napisał: | | Czy proboszcz ma związek z łac. presbyter (gr. presbyteros)? |
[link widoczny dla zalogowanych]. bo od praepositus.
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Mścisław Ruthenia
Dołączył: 04 Paź 2008
Posty: 1253
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 10 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Śro 16:00, 13 Lip 2011 Temat postu: |
|
|
Czy "pierścień" i "naparstek" są spokrewnione z "prst"?
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Silmethúlë
Dołączył: 18 Paź 2005
Posty: 1767
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 28 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Droga Mleczna, Układ Słoneczny, Ziemia, Unia Europejska, Polska
|
| Wysłany: Śro 17:22, 13 Lip 2011 Temat postu: |
|
|
Tak, porównaj czeskie prst - palec.
Próbowałem wygooglać, czy w polskiem istaniło coś takiego jak pierść (Staropolskie sg. parst, pl. pierście - palec), i się załamałem...:
[link widoczny dla zalogowanych]
Ktoś ma ochotę na pierść z kurczaka?
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez Silmethúlë dnia Śro 17:23, 13 Lip 2011, w całości zmieniany 1 raz
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
pittmirg
Dołączył: 27 Lut 2007
Posty: 2382
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 38 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Z grodu nad Sołą
|
| Wysłany: Śro 18:42, 13 Lip 2011 Temat postu: |
|
|
| Silmethúlë napisał: | Tak, porównaj czeskie prst - palec.
Próbowałem wygooglać, czy w polskiem istaniło coś takiego jak pierść (Staropolskie sg. parst, pl. pierście - palec), i się załamałem...:
[link widoczny dla zalogowanych]
Ktoś ma ochotę na pierść z kurczaka? |
Jest też ryba zwana dorszczem :) To chyba hiperpoprawność spowodowana częstym upraszczaniem wygłosowego -ść, -szcz do -ś, -sz.
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
bandziol20
Dołączył: 22 Maj 2008
Posty: 2371
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 24 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Śro 18:50, 13 Lip 2011 Temat postu: |
|
|
| Silmethúlë napisał: | | Ktoś ma ochotę na pierść z kurczaka? |
Może taka pierś nieoskubana, taka jeszcze z sierścią... 
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez bandziol20 dnia Pią 10:23, 15 Lip 2011, w całości zmieniany 1 raz
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
bandziol20
Dołączył: 22 Maj 2008
Posty: 2371
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 24 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Pią 10:20, 15 Lip 2011 Temat postu: |
|
|
Interesuje mnie toponim Rozpacz dla wsi w centralnej Polsce, niemal na styku 4 województw (fatum jakieś czy co ). Czy pochodzi on bezpośrednio od nazwy pospolitej 'rozpacz' ? Czy z kolei samo słowo 'rozpacz' jest kognatem do 'wypaczyć' ?
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Pingijno
Dołączył: 15 Paź 2010
Posty: 674
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 2 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Pią 11:18, 15 Lip 2011 Temat postu: |
|
|
| bandziol20 napisał: | | Silmethúlë napisał: | | Ktoś ma ochotę na pierść z kurczaka? |
Może taka pierś nieoskubana, taka jeszcze z sierścią... |
Kuropies albo kurokot.
Ma troche góglnieć [link widoczny dla zalogowanych] .
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez Pingijno dnia Pią 11:18, 15 Lip 2011, w całości zmieniany 1 raz
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Silmethúlë
Dołączył: 18 Paź 2005
Posty: 1767
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 28 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Droga Mleczna, Układ Słoneczny, Ziemia, Unia Europejska, Polska
|
| Wysłany: Pią 12:16, 15 Lip 2011 Temat postu: |
|
|
OMG. W pierwszym poście, gdy pisałem o tym, rzuciłem przecież linka do wyszukiwania tego w googlu. Od tego się cała rozmowa zaczęła.
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
|
|
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
|
fora.pl - załóż własne forum dyskusyjne za darmo
Powered by phpBB © 2001, 2005 phpBB Group
|
FAQ
Szukaj
Użytkownicy
Grupy
Galerie
Rejestracja
Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości
Zaloguj
