Conlanger

Haxy.M

A bo to raz? Mi się zdarza używać. Głównie jako termin bardziej abstrakcyjny. Buty to te, które noszę, a obówie to ogólne pojęcie na to co się nosi na stopach co nie jest skarpetką czy onucami.
"Kupiłem ostatnio nowe buty.", ale "Obuwie znów zdrożało." czy termin "przemysł obuwniczy"
Analogicznie z odzieżą.

Mścisław Ruthenia

Skąd pochodzi wyraz "Bolszewik"?

Hapana Mtu

bandziol20

Może wedle :
боевый - боевик (jakby pol. "bojownik", choć moja pani od rosyjskiego mówiła, że to "terrorysta" Wink

Pojawiło się ono, gdy rozmawialiśmy o walkach w Czeczenii). Chodzi mi o to, że byłoby do pomyślenia jakieś *большевый. Istnieje przecież большество 'większość', które czasem piszą большевство. Razz

EDIT : A może właśnie taka prosta kontaminacja z боевик ?

Lance do boju, szable w dłoń,
bolszewika goń, goń, goń !

W polskich ogólnych słownikach językowych nazwa bolszewik pojawia się po raz pierwszy w Nowym słowniku języka polskiego pod redakcją T. Lehra-Spławińskiego (wyd. Trzaski, Everta i Michalskiego, Warszawa 1938-39), gdzie jest definiowana jako :
1. członek rosyjskiej partii komunistycznej
2. obywatel Z. S. R. R.
3. przen. usposobiony wojowniczo, anarchicznie - XX. - z wielkoruskiego bolszewik - komunista, wywrotowiec
Poniżej podano również definicję hasła bolszewizm - "skrajna teoria i taktyka rewolucyjnego socjalizmu, dążącego do objęcia władzy państwowej przez klasę robotniczą".

Nazwa 'bolszewik' w czasie wojny polsko-rosyjskiej, a dokładniej po przesunięciu się frontu nad Wisłę, zaczęła nabierać nowych wtórnych znaczeń i coraz mocniej odrywała się od swego podstawowego znaczenia. Jeszcze w l. 1918-1919 nazwa ta odnosiła się do rosyjskiego komunisty-rewolucjonisty, do kogoś okrutnego, ale bliżej nieznanego. Komponent znaczeniowy 'rosyjski rewolucjonista' przesunął się na plan dalszy, a nazwa bolszewik stała się niezwykle obraźliwym epitetem.
'Bolszewizmem' określano skrajne poglądy, radykalny sposób traktowania spraw ogólnych - aż do prostego bandytyzmu.
Na przykład : socjaliści nie mieli żadnych wątpliwości, że "zacietrzewieni" zwolennicy endecji to "ludzie zarażeni czarnoseciństwem", to „prawicowi bolszewicy".
W kampanii wyborczej 1922 roku na polskiej mapie politycznej pojawili się bolszewicy czerwoni, czyli lewicowi, oraz czarni (rzadziej biali), czyli prawicowi. Bolszewikami nazywano zarówno Dzierżyńskiego („krwawy kat bolszewicki"), jak i księży Lutosławskiego i Okonia czy też Korfantego i Hallera.

Jedynie potępiając komunistów używano nazwy bolszewicy w znaczeniu najbardziej zbliżonym do podstawowego : 'ludzie dążący do przejęcia władzy drogą rewolucji, zwolennicy dyktatury proletariatu'.
Komuniści w swych tekstach propagandowych podkreślali swoje sympatie do bolszewików, ale w kampanii wyborczej nie używali tej nazwy, zdając sobie sprawę, że się zbyt negatywnie Polakom kojarzy.
Dopiero po II wojnie światowej zaczęto "rehabilitować" nazwę 'bolszewik', łącząc ją ściśle i wyłącznie z wydarzeniami Wielkiej Rewolucji Październikowej.
Ponadto wydaje mi się, że próbowano też w pewnym okresie po wojnie zaszczepić jakieś pozytywne (importowane z rosyjskiego) konotacje 'bolszewika'.
W moim słowniku ros.-pol. przy haśle большевистский 'bolszewicki' podane są następujące związki wyrazowe :
большевистская бделость - bolszewicka czujność
большевистская закалка - hart bolszewicki

Nie sądzę jednak, żeby odniosło to jakiś, wyraźny pozytywny skutek. Np. do dziś ludzi walczących o sprawiedliwość, o zniesienie kapitalistycznego wyzysku określa się - pejoratywnie - właśnie mianem bolszewików.
Razz

Feles

Moim zdaniem bojownik i terrorysta to z grubsza to samo - zależy, z której strony patrzeć.

zavadzky

spitygniew

varpho

bojownik, wojownik...

a skąd się wzięło słowo "więzień"?
zacząłem się nad tym zastanawiać, kiedy zetknąłem się z żeńską formą "więźniarka" - według mnie powinno być raczej "więźnia".
więc może "więzień" to jest skrócona forma od "więzienie" ["siedzę w tym więźniu"], która wyparła wyraz "więźniarz"? no bo jeśli nie, to co by oznaczał ten morfem "-eń"?

zresztą [link widoczny dla zalogowanych] w okolicach Ciechanowa mówi się właśnie "więźniarz" na więźnia i "więzień" na więzienie.

spitygniew

Feles

skąd jest 'przestrzeń'?

Kwadracik

Dorzucę do pytania tylko przestronny/przestrzenny... to samo źródło, lekko inna formacja?

Feles

'przestronny' ewidentnie ze 'stroną' się kojarzy. a rosyjski ma 'prostranstvo' na 'przestrzeń'. czyżby w polskim jakiś antyprzegłos zmienił -stron- w -strzeń-. (przegłosem można by co najwyżej tłumaczyć -strzon-.)

bandziol20

tylko mi Ciebie brak w tym więźniu Wink

Kwadracik

A skąd od tego 'sterti' wzięło się dorzucone -n w przestrzeni/przestronności/stronie? I skąd formy -strzeń-/-stron-?

Aha: przestrono, czy przestronno? Bo jeśli to pierwsze, to byłby to przysłówek utworzony od samego rdzenia...

bandziol20

Pierwsza sprawa, czyli wrzutka z -n jest stara, podejrzewam, że to jakiś sufiks ps., a być może nawet ie. (Brueckner wiązał z gr. [link widoczny dla zalogowanych] 'pierś'); wszystko od ps. *storna (ros. сторона, scs. страна, pol. strona, chorw. strana, słe. stran ! (r. ż), chorw. strana, kasz. starna, por. też kasz. starnia, starniew- o flądrze dla jej "plaskatości").